BIRÇOK ÜRÜNDE ITHALATÇI OLAN YUNANISTAN ILE TICARETIMIZ ISTENEN ÖLÇÜDE ARTMIYOR.
 
POTANSIYEL YÜKSEK GERÇEKLESME DÜSÜK
ITOVIZYON, 15-09-2005
* Avrupa Birligi'nin destegi ile çesitli reformlari ve ekonomide yapisal
düzenlemeleri hayata geçiren Yunanistan, Türk girisimcileri için cazip bir pazar
olabilir. Ancak tüketim kaliplari ve kültürel açidan ülkemizle büyük benzerlikler
gösteren Yunanistan'la olan ticaretimiz Gümrük Birligi Anlasmasi'nin yürürlüge
girdigi 1996 yilindan itibaren artis gösterse de istenen düzeyde degil.

Dilek MOLLAVEISOGLU


1981 yilinda AB'ye üye olan ve özellikle 1990'li yillardan itibaren büyük bir gelisme
gösteren komsumuz Yunanistan, küçük ancak son derece açik bir ekonomiye sahip. Avrupa
Birligi'nin destegi ile çesitli refomlari ve ekonomide yapisal düzenlemeleri hayata
geçiren Yunanistan, yillik  ortalama 30 milyar dolarlik ithalati ve komsularina göre
yüksek alimgücü ile Türk ihracatçilari için cazip bir pazar.
Toplam milli gelirde, AB ülkeleri içinde Portekiz'den sonra en düsük degere sahip
Yunanistan için Iktisadi Isbirligi ve Gelisme Teskilati'nin (OECD) 2005 büyüme
tahmini yüzde 3.6.

AB'DEN ÖNCE VE SONRA
Ticaretinin beste ikisini AB ülkeleriyle yapan Yunanistan, AB'ye girdikten sonra dis
ticaretinde daha fazla açik vermeye basladi. Ülkenin dis ticaret politikasi büyük
ölçüde AB'ye bagli. Gerek ithalat, gerekse ihracat rejimi, AB'nin izledigi
politikalara göre belirleniyor.  AB'ye girmeden önce, endüstriyel ürünlerinin yüzde
45'i gümrük vergileri, kotalar ve diger kisitlayici önlemler yoluyla etkili bir
koruma altindaydi. 1990'larin basinda neredeyse tüm korumalar kaldirildi.
Yunanistan'da endüstriyel yapisi diger AB ülkeleri ile karsilastirildiginda her zaman
daha sinirli oldu. Yunanli üreticilerin girdisini olusturan enerji, hammadde ve ara
mallarin üçte ikisi ithal ediliyor.
Yunanistan imalat sektörünün yüzde 92.5'i, çalisan sayisi 10 kisiyi geçmeyen küçük
ölçekli firmalardan olusuyor. Çalisani 100 kisiyi geçen firmalarin orani sadece binde
5. Son yillarda endüstrinin Gayri Safi Yurtiçi Hasila (GSYIH) içindeki payi yüzde
21-22, imalat sektörünün payi ise 10-12 düzeyinde gerçeklesti.

KAMU BÜYÜKLÜGÜ BÜYÜMEYE ENGEL
Genis kamu sektörü, 1970'lerden beri süregelen düsük seviyedeki ekonomik büyümenin
nedeni olarak gösteriliyor. 1996 yilina kadar kamu sektörünün tekel gücünü azaltmak
için çok küçük çapta degisiklikler yapildi. Ancak,  teknolojide hizla artan
ilerlemeler, küresellesmenin hizlanmasi ve Avrupa Birligi'ne verilen bazi taahhütler
sonucunda kamu sektörü reformlari öncelikli bir politika durumuna geldi. 1998 yilinda
hükümet kapsamli bir özellestirme programina basladi. Bunun sonucunda endüstri
tesisleri artti. Bu tesisler daha çok Selanik ve Atina bölgesinde yogunlasti.

TOPRAKLAR TARIMA ELVERISLI  DEGIL
Daglik arazisi nedeniyle Yunanistan'da topraklarin yalnizca yüzde 26,2'si
islenebiliyor. Bu topraklarin da sadece yüzde 42'si sulanabiliyor. Yunanistan yine de
birçok üründe kendi kendine yeten bir ülke. Endüstriyel seftali üretiminde lider
ülkelerden biri olan Yunanistan domates üretiminde en üst sirayi aliyor. Balik
çiftlikleriyle de Avrupa üretimin yaklasik yarisini karsiliyor. Ülkede en genis ve
karli sektör, özellikle hammaddelerini yerel kaynaklardan saglayan yiyecek, içecek ve
tütün gibi tüketim mallari sanayi. Yunanistan'in giyecek ve ayakkabi endüstrisinde
ise, düsük ücretli Asya ve Dogu Avrupa ülkeleriyle yapilan rekabet nedeniyle son
yillarda gerileme görüldü.

TICARI ORTAKLARI AB ÜLKELERI
Yunanistan ihracatinin yüzde 56.5'ini AB ülkelerine yapiyor. Almanya yüzde 25.2'lik
payi ile birinci, Italya yüzde 10.8'lik oranla ikinci, Ingiltere yüzde 7.7'lik oranla
üçüncü sirada yer aliyor. Dogu ve Orta Avrupa ülkelerinin Yunanistan'in toplam
ihracati içindeki payi ise, yüzde 2.6 seviyesinde bulunuyor. Yunanistan'in
ihracatinda en önemli kalemleri, meyve ve sebzeler, tütün, pamuk, kismen petrol
ürünleri, bitkisel yaglar, tekstil iplikleri ve mamülleri, demir disi metallerden
alüminyum, demir-çelik ürünleri olusturuyor.
Bunlarin arasinda önemli düzeyde artis gösterenlerden ilki pamuk. Yunanistan'in pamuk
ihracatinin artmasinin en önemli nedeni olarak, AB fonlarindan pamuk üreticilerine
saglanan yardimlar gösteriliyor.
Yunanistan'in ihracatindaki en büyük pay AB ülkelerine ait. Bu siralamada Almanya,
Italya, Ingiltere basi çekiyor.  

TÜKETIM MALI ITHAL EDIYOR
Yunanistan'in ithalatina gelince; enerjisinin büyük bir kismini, gida ürünleri,
ulasim teçhizatlari ve elektrikli esyalarla makinelerinin çogunu ithal ediyor.
Yunanistan'da petrol hariç olmak üzere, yapilan ithalatin büyük ölçüde tüketim mali
agirlikli oldugu görülüyor. Yunanistan ithalatinin da büyük bölümü AB ülkelerinden
gerçeklestiriyor.
Baslica ihracat yaptigi  ülkeler; Almanya, Italya, Ingiltere, Fransa, Hollanda,
Ispanya, Avusturya, Isviçre, Isveç, Belçika, ABD, Kanada, Rusya Federasyonu, Romanya,
Bulgaristan, Güney Kore, Misir, Israil, Suudi Arabistan olarak siralaniyor.
Italya, Almanya, Fransa, Hollanda, Ingiltere, ABD, Belçika, Ispanya, Isveç, Isviçre,
Danimarka, Japonya, Güney Kore, Çin Halk Cumhuriyeti, Iran, Suudi Arabistan, Misir,
Rusya Federasyonu, Bulgaristan ise baslica ithalat yaptigi ülkeler.

DEPREMLER YAKINLASTIRDI
Tüketim kaliplari ve kültürel açidan ülkemizle büyük benzerlikler gösteren
Yunanistan'la olan ticaretimiz Gümrük Birligi Anlasmasi'nin yürürlüge girdigi 1996
yilindan itibaren artis göstermesine ragmen istenen düzeyde degil.
Türkiye ile Yunanistan arasindaki ticari iliskiler, 1999'daki Marmara ve daha sonra
yasanan Atina depremlerinin ardindan yeni bir döneme girdi. Deprem sonrasi baslayan
dostluklar kisa sürede ticari iliskilere de yansidi ve Türkiye ile Yunanistan
arasindaki ticaret hacmi 3 yilda 900 milyon dolara yaklasti. Ancak, bu hizli
yükselise ragmen her iki ülkenin 75 milyar dolari bulan dis ticareti içinde
birbirinden aldigi pay yüzde 1,2 civarinda kaldi.
Iki ülke arasindaki ticaret hacmi 1990'li yillara kadar oldukça düsük seviyelerdeydi.
1990'li yillardan sonra artmaya baslayan ticaret rakamlari, 1995'e gelindiginde bir
önceki yila göre yüzde 49'luk bir artisla 410,6 milyon dolar oldu. Gümrük Birligi'nin
de katkisi ile yüzde 13 oraninda artan dis ticaret hacmi daha sonra 521,5 milyon
dolari buldu, bu rakam 1997 yilinda 729 milyon dolara ulasti. 2000 yilinda
Yunanistan'dan ithalatimizda önemli artis oldu ve dis ticaret hacmi 868,1 milyon
dolar seviyesine çikti. Türkiye'nin ihracatinda da önemli ve istikrarli bir artis
gözlendi. 1997 yilindan sonra Türkiye Yunanistan ile olan ticaretinde fazla vermeye
basladi. Bu yakinlasmanin önümüzdeki dönemde basta Karadeniz ile Balkan ülkeleri
olmak üzere üçüncü ülkelerde ve uluslararasi pazarlarda iki ülkenin rekabet gücünü
yükseltecegi tahmin ediliyor.

YATIRIMDA AVANTAJA SAHIP
Yunanistan'da kurulacak yabanci sermayeli sirketlerin kurulus islemleri genelde
avukatlar veya hukuk bürolari tarafindan takip edilerek sonuçlandiriliyor. Ancak,
özellikle basit yapili limited sirketlerin ya da ticarethanelerin kurulus islemleri
muhasebe bürolari gerçeklestirilebiliyor.
Yunanistan pazari Türk girisimciler açisindan bazi avantajlara sahip. Yunanistan hem
zevk ve begeni olarak, hem de cografi bakimdan Türkiye'ye yakin. Basta turizm olmak
üzere, insaat, enerji ve bankacilik gibi birçok sektörde saglanacak isbirligi her iki
ülkenin de yararina olabilir. Sanayi alaninda yapilacak isbirliginin uzun vadede
çesitli pazarlara yönelik yüksek kaliteli ve düsük maliyetli mal üretimine imkan
saglayabilecegi belirtiliyor. Sanayi sektöründe otomotiv ve yedek parçalari,
demir-çelik, makine, enerji, metalurji, kimya, gida, tekstil, elektrik ve
telekomünikasyon malzemeleri üretimi alaninda isbirligi imkanlari bulunuyor.
Iki ülkenin bankalari da bölgesel isbirligi olanaklarina sahip. Türk ve Yunan
bankalari ile borsa araci kurumlari bölgede artan özel sektör altyapi finansmanina
kaynak olusturma yönünde isbirligine gidebilir. Bölgede is yapan Türk ve Yunan
firmalarina ortaklasa kredi temin edebilir.

TURIZMDE ORTAK ÇALISILABILIR
Hem Türkiye, hem de Yunanistan turizm konusunda iddiali iki ülke. Türk ve Yunan
girisimcilerin turizm alaninda ortak paket turlarindan, Ege ve üçüncü ülkelerde ortak
tesis kurma ve isletmeye kadar genis yelpazede ortak çalisma imkani bulunuyor. Her
iki ülkede bulunan uluslararasi tesis isletmecilerinin paket turlarina karsilikli
olarak iki ülkeyi de almalari halinde, üçüncü ülkelerden gelen turist sayisi
artabilir. Ayrica ulasim sektöründe altyapinin gelistirilmesi ile ulasim imkanlarinin
artirilmasi ve bunun sonucunda iki ülkenin karsilikli olarak turizm iliskilerinin
gelismesi mümkün olabilir. Kurulacak turizm ortakliklari ile Karadeniz-Marmara ve Ege
bölgelerinde feribot, kruvaziyer, Ro-Ro, süratli yolcu gemileri seferleri
gerçeklestirilebilir. Bu seferlerin hem Türkiye hem de Yunanistan ile baglantilari
saglanabilir.

INSAAT SEKTÖRÜNDE ISBIRLIGI
Insaat sektörü de iki ülke arasinda isbirligi imkani olusturan alanlardan biri.
Uzmanlar, özellikle navlun maliyeti yüksek olan bu sektörde iki ülkenin cografi
yakinlik avantajini kullanip isbirligine gitmelerinin, hem Yunanistan hem de Türkiye
açisindan rekabeti arttirici etki yapacagi görüsünde. Ayrica, Karadeniz Ekonomik
Isbirligi çerçevesinde ortak projeler araciligiyla üye ülkelerde altyapi ve enerji
alanlarinda da isbirligi yapilabilecegi dile getiriliyor.
Insaat malzemeleri piyasasinda Yunanistan'a ihraç edilebilecek baslica ürünler;
seffaf sirla dösenmis seramik kaldirim taslari, yol dösemede gerekli olan her türlü
madde, sömine veya duvar çinisi, biçilmis veya yontulmus, dilimlenmis ve dogranmis
kereste, iç duvarlar, tas veya tahta döseme ile dolgu ( painters fillings) ve
musluklar.

TIBBI CIHAZ ÜRETIMI KISITLI
Yunanistan tibbi teçhizat piyasasinin yaklasik yüzde 90'i ithalata dayaniyor. Bu
cihazlar genellikle Almanya, ABD, Italya ve Hollanda'dan ithal ediliyor.
Yunanistan'da tibbi teçhizat yerel üretimi kisitli. Firmalar genellikle küçük ve orta
büyüklükteki sirketlerden olusuyor. Bu firmalar sinirli sayida hastane malzemesi,
düsük maliyetli elde yapilmis tekerlekli sandalye, bandajlar, tüller, ince ve seyrek
dokunmus kumaslar ve temel hastane gereçleri üretiyor. Bu konuda Türk firmalari
Yunanistan pazari için girisimde bulunabilirler.  

SERBEST PIYASA KOSULU
Ilaç sanayii ve tarim ürünleri disinda, Yunanistan'da fiyatlar tamamen serbest piyasa
kosullarina tabii. Siparisler ve piyasanin genelde küçük oldugu ülkede bir ürünün
fiyatlandirilmasinda, ihracatçi firma, ödeme ve vadeyi degerlendirmek durumunda.
Standartlar konusunda AB tarafindan olusturulmus direktifleri takip eden
Yunanistan'da ISO 9000 birçok yerel firma tarafindan kullaniliyor. Ayrica birçok
hükümet sözlesmesi için de bu bir gereklilik. Yunanistan'da standart ve teknik
düzenlemeler Yunan Standart Kurumu ELOT tarafindan yürütülüyor. Ancak AB uygulamalari
geçerli olmakla beraber teknik kontroller belirlenen standartlara göre genelde Atina
ve Selanik'te kurulu laboratuarlar araciligiyla yapiliyor.
Yunanistan Avrupa Birligi'nin üyesi oldugu için, AB'nin ortak dis gümrük vergisi
uygulamasini, ortak tarim, ulasim politikasini ve esya, emek ve sermayenin serbest
dolasimi konusundaki direktifleri kabul etti.. AB üyeleri ile ticaret vergiye maruz
degil. Diger ülkeler için gümrük vergisi ürünün  yüzde 5'i ile 7'si arasinda. Genel
olarak vergiler hammaddelerde düsük, fakat tekstilde yüksek.

YATIRIMA TESVIK VAR
Dünya Ticaret Örgütü'nün yatirim ve tesviklere iliskin düzenlemelerini kabul eden
Yunanistan'da verimli girisimlerde yerli ve yabanci yatirimcilar arasinda bir esitlik
içinde yatirim tesvikleri bulunuyor. Saglanan tesviklerin parasal miktari bölgenin
kalkinmisligi ile ters orantili, az kalkinmis bir bölgede yatirim yapildiginda daha
çok tesvik aliniyor.
Bes yildan daha fazla faaliyette bulunacak yatirimcilar faiz subvansiyonu ve vergi
istisnalari ile, eger yatirimlari ile ihracata dönük üretim yapiyorlar ise veya ithal
ikameci bir yaklasimla ithal edilmekte olan ürünlerin ithalini engellemisse, ilave
vergi tesvikleri veriliyor.
Bir yatirimin genisletilmesi, veya bakimi veya kurulmasi için bir ön sart aranmamakla
birlikte bir yatirimci vergi veya yatirim tesviki talep ettiginde performansina
iliskin veriler araniyor. Yerel katki, ithal ikamesi, ihracata dönüklük ve teknoloji
transferi gibi konular Yunan hükümet yetkilileri tarafindan degerlendirilerek yatirim
tesvikleri veriliyor. Ayrica, yatirim tesviklerinin verilmesi sirasinda siralanan
verimliligi saglayamayan firmalarin aldiklari tesviklerin iadesi veya kaldirilmasi
mümkün olabiliyor.
Avrupa Birligi ülkeleri disindan gelen yabancilar, oturma ve çalisma müsaadesi
aldiktan sonra çalisabiliyor. Yabanci yatirimcilari etkileyen ayirimci veya tercihli
dis ticaret politikalari bulunmuyor, bu ve benzer konular artan bir sekilde AB
düzenlemeleri çerçevesinde yürütülüyor.


OLIMPIYAT EKONOMIYI YÜZDE 1 BÜYÜTTÜ

Yaklasik 11 milyon nüfusa sahip olan Yunanistan'in en önemli gelir kaynaklarindan
biri turizm. 2004 Olimpiyat Oyunlari'na da ev sahipligi yapan Yunanistan'i son
yillarda kendi nüfusundan daha fazla sayida turist ziyaret etti. Yunanistan'in
olimpiyatlara ev sahipligi yapmasi ülke ekonomisi açisindan büyük bir sans oldu.
Atina'da yapilan 2004 Olimpiyat Oyunlari ülkenin altyapisi için de önemli adimlar
atilmasini sagladi.
Yunan Hükümeti, "destekleme fonu" çerçevesinde AB'den 2000-2006 yillari arasinda
büyük kismi altyapi projelerine tahsis edilecek olan yaklasik 30 milyar dolar
tutarinda bir kaynak temin etti. Bu miktar Yunan Hükümeti ve özel sektörün
katilimiyla daha da artti. 2000 yilindan sonra Olimpiyat Oyunlari için ayrica 10
milyar dolarlik harcama yapildi. Bu ekstra harcamanin ekonomik büyümeye yüzde 1'lik
katkisi oldugu tahmin ediliyor.  

ÖNEMLI ADRESLER

Türkiye'nin Atina Büyükelçiligi:
Tel:+30 210 726 30 00

T.C. Ticaret Müsavirligi - Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor
26, Righilis Str.
Athens 10674
Tel: +30/210/722 21 96 - 729 13 52
Fax: 724 29 48

Türkiye'nin Konsolosluklari
Atina-Pire Baskonsoloslugu
Vasileos Pavlou 22 154 52 p. Psychico Greece
Tel : 010 671 48 28- 010 672 11 53 FAKS : 010 677 64 30
e-mail : grxs0987@attglobal.net

Gümülcine Baskonsoloslugu
Odos Ionon 14 691 00 Komotini Greece
Tel : 05310 22 713 -05310 31 823 FAKS : 05310 32 761
e-mail : turkbaskon@kom.forthnet.gr