Miloseviç'in ölümü  
03/04/2006 Dünya Gazetesi

GÖSTERGE / Yildirim Keskin

Yugoslavya eski Devlet Baskani Slovoban Miloseviç, 2005 yilindan bu yana Uluslararasi Ceza Mahkemesi'nde (UCM) savas suçlusu olarak yargilaniyordu. Geçen 11 Mart günü, Lahey'deki UCM'nin cezaevindeki hücresinde ölü olarak bulundu. Miloseviç, 1992-1995 yillari arasinda Bosna Hersek'te Sirplar tarafindan, Müslüman halka karsi islenen "soykirim" ile suçlaniyordu. O dönemde Bosna Hersek'te islenen öldürme, iskence yapma, irza geçme, kaçirma, yasadisi tutuklama ve Bosna Hersekliler'i toptan öldürme olaylarinin basta gelen suçlusu Miloseviç'ti. "Balkanlar'in kasabi" adi ile aniliyordu. Bosna Hersek'teki Müslümanlar, 1993 yilinda UCM'ye basvurarak suç duyurusunda bulunmuslardi. Temsilcileri Sakip Softiç, yaptigi açiklamada, "Söz konusu olan, Bosna'nin Sirp olmayan halkina karsi islenen soykirimdan, her Sirp'i suçlamak degildir. Burada bulunmamizin nedeni, Belgrad'in, Sirp olmayanlari cehennem yoluna sokmus olmasidir. Bu yol, cesetlerle, gelecekleri karartilmis ve kisileri birbirinden ayrilmis ailelerle doludur" diyordu.

UCM, Bosna Hersek olaylarinin, "soykirim "olup olmadigina karar verecek ve suçlulari cezalandiracakti. Miloseviç disinda iki belli basli suçlu daha vardi. Olaylarda büyük paylari bulunan Radovan Karaziç ile Radko Mladiç. Aslinda bunlarin disinda da soykirim olayina karismis Sirbistan yetkililerinin sayisi az degildi. Bunlar da yakalanip sorgulanabilirse, UCM hem olaylari bir bütün olarak ele almis, hem de soykirim tüm ayrintilari ile aydinlanmis olacakti. Mahkemenin yaklasik bes yildan beri sürmesinin bir nedeni de diger iki suçlunun da yakalanacaklari ümidi idi. Bu ümit giderek zayifladi. Karaziç'in nerede oldugu bilinmiyor. Mladiç'in ise Sirbistan'da yasadigina iliskin deliller var; emekli maasina baglanmis oldugu bile söyleniyor. Avrupa Birligi, bu suçlularin UCM'ye teslimi için Belgrad üzerinde baski yapiyor, aralarinda baslamis olan görüsmelerin durdurulacagini söylüyor. Bugüne dek alinmis bir sonuç yok.

Miloseviç'in niyeti "Büyük Sirbistan"i kurmakti. Yugoslavya'nin tüm asiri milliyetçileri çevresinde toplanmisti. Eski Yugoslavya'nin federe devletlerini önce birbirinden ayiracak, aykiri unsurlari temizledikten sonra da birlestirecekti. Evdeki hesap çarsiya uymadi; federe devletler Yugoslavya'dan koptu. Srebrenica katliaminda kirk bin kisi öldü; tüm insan kaybi iki yüz bin civarinda. Ikinci Dünya Savasi'ndan sonra Avrupa'da yasanan en büyük katliam. Miloseviç'in hayali, ortaligi kan gölüne çevirmisti.

Olaylarda Avrupa'nin da suçu büyüktür. Uzun süre katliama seyirci kalmistir. Fransa'nin Sirplar'a yardim ettigi, Hollandalilar'in da kendilerine siginmaya çalisan Müslümanlar'i geri çevirdigi ileri sürülmüstür.

Miloseviç'in suçlulugu artik kanitlanamayacak, çünkü hakkindaki dosya kapandi. Yargiyi geciktirmek için elinden geleni yapiyordu. Kalp rahatsizligini agirlastirip tedavi için Rusya'ya gönderilmesini saglamak istedigi düsünülüyor. Ne var ki ilacin dozu bu kez fazla kaçmisti.

UCM cezaevindeki kosullarin çok gevsek oldugu söyleniyor. Alkol yasakmis ama, hafif uyusturucular serbest! Hücreler genis ve rahat. Tutuklular, Satellit araciligiyla ülkelerinin televizyonlarini seyredebiliyor. Gündüz, hücrelerin kapisi açik; tutuklular kitapliga gidebiliyor, spor yapabiliyor, mutfakta kendilerine ülkelerinin yemeklerini bile pisirebiliyorlar. Digerlerinin "Baskan" diye çagirdiklarii Miloseviç, domuz gögsü ve fasulyeye bayilirmis. Sirp, Hirvat ve Müslüman savas suçlulari, birbirlerine olan düsmanliklari unutup, cezaevinde bir rock grubu bile kurmuslar.

Miloseviç'in ölümü UCM'nin prestijine önemli bir darbe indirmistir. Bir dava bes yilda sona ermiyorsa, adalet olmaktan çikar. Öte yandan, bundan bir süre önce de, 13 yil hapse mahkum edilmis olan, Sirp asiri milliyetçilerinin lideri Milan Babic de intihar etmisti.

Milosoviç, Belgrad'in güneyindeki dogdugu Pozeravac'da topraga verildi. Hakkinda bir karar çikartilamadiysa da Sirp lideri, tarih önünde ve belleklerde, Yugoslavya'nin dagilmasi yaninda, XX. yüzyilin sonunda Bosna Hersek'te yasanan etnik temizligin ve Srebrenica soykiriminin en büyük sorumlusu olarak kalacaktir.