29 Ekim 2006   Dogan ULUÇ  doganuluc@aol.com

Komsu ayagimiza kadar gelmis, bir ögle yemegine gidelim dedik. Komsu dedigimiz yan dairede oturan degil, Ege’nin bati yakasindaki. Son haftalarda Birlesmis Milletler’de nereye baksak karsimiza bir Yunan etkinligi çikiyor.

Istanbul’dan gelen bir dostu politika baskentinde bir tanitma turunu takiben yemek molasi veriyoruz. Bir Rum meslektasimin "Türk yemeklerini özlemissen, uzaga gitmeye de gerek yok" tavsiyesi aklima geliyor. Adres BM’deki diplomatlarin ugragi lokanta. Giriste renkli bir poster: "Yunan Gida Festivali." Masamiza servis yapan garsonun getirdigi mönünün kapagindaki baslik "Yunan Mutfagina Seyahat."

Listeyi okumaya basliyorum. Ingilizce bilmesem de olur, ismarladigimda önüme ne gelecegini biliyorum. Ara baslik ’Mezedes’ (meze): Trahanas (Tarhana) çorbasi, borek, tzatziki (cacik), sardinya (Sardalya), garides (Karides), pastourma (Pastirma), kalamari, lakerda, tarama salata, tonos (tuna) salata, spana kopita (ispanak), yogurt, plaki. Ana yemekler: Keftedes (köfte), patates fournou (Firinda patates), makaronia (makarna), bamies (bamya), dolmades (dolma), tsipoura (çipura), lavraki (levrek), barbouni (barbunya), musakka . Tatlilarda bas kösede ’Baklavas’, hazim için Greek Kafe (Türk kahvesi).

Yemek sonrasi fincanda gelen kahvenin yanindaki minik lokumu isaret ederek soruyorum. "Nedir bu?" Garson "Lokumi," diyor. Yunan milli yiyecekleri arasinda lokumun isi ne? Lugatlari açip baksalar ’Turkish Delight, Lokum-Türk tatlisi’ gibi izahatla karsilasacaklar. Amerikali aydinlar kahve, lokum, baklava, yogurtun Türk menseili oldugunu biliyor. Diger Türk gida ürünlerinin de sahipligini üstlenmisler. Geçen mayista Kibris Rumlarinin Avrupa Günü için bastirdigi bir kitapta baklavayi ’milli tatli’ ilan etmelerinin Türkiye’de yarattigi tepki belleklerden silinmis degil.

*

Ama is burada bitmiyor. Patates, pastirma, köfte, tarhana, dolma, bamya ve digerleri aslinda Türk mü yoksa Rum yemekleri mi? Isimlerini biz mi kisaltmisiz, yoksa onlar mi eklemeyle uzatmis? Bes asirlik Osmanli yönetimi devrinde Rumlarin Türk yiyeceklerini Helenlestirme egilimi akla daha yakin geliyor. Görüslerini sordugum Türk ve Rum lokantacilardan tatmin edici bilimsel yanitlar alamadim.

Gastronomi alemi Türk mutfaginin Fransiz ve Çin mutfaklariyla birlikte dünyada ilk üç arasinda yer aldigini vurgulayarak tartismalara nokta koyuyor. Gene de konu tanitim olunca Yunanistan’in firsatlari kaçirmadigi kesin. Ege komsumuz Güvenlik Konseyi’ne üye seçilmesini takiben BM’de mezelerden kahve ve lokuma Türk isimli gida ürünlerini sakinca görmeden iki hafta süreyle "Yunan Gida Festivali" adi altinda 192 millet diplomatlarina sundular. Yemeklerin tadi-tuzuna gelince Sirkeci’deki bol kepçe asevinde daha lezzetlisini bulmak mümkün.

Arkadan zeytinyagi atagina giristi Rumlar. Her gün 5 bini askin turistin ziyaret ettigi BM binasi girisinde kurulan bir sergide Rumlar, Akdeniz sahillerinde baslica zeytinyag üreticisi ülkeleri dislayarak Yunanistan’in insanlik tarihinin basindan beri en iyi zeytinyagini ürettigini iddia ediyor. Türkler gibi Ispanyollarin ve Italyanlarin da dudak büküp geçeceklerine eminim.

*

Bu hafta ortasinda Birlesmis Milletler 61. kurulus gününü idrak etti. Her yil oldugu gibi BM Günü diye anilan kurulus yildönümü bir konserle kapandi. Konseri düzenleyen Yunanistan. 62 müzisyenli Milli Senfoni Orkestrasi genel kurul salonunda Manos Hacidakis’in ve Mikis Thedorakis’in bestelerini seslendirdi.

BM’ye tanitim çikarmasi sirasi bizde. Türkiye, Güvenlik Konseyi’ne 2009-2010 yillari üyeligi için adayligini koydu. Basbakan ve Disisleri Bakani’miz dis temaslarinda konsey adayligimiza destek arayisi sürdürüyor. Bu baglamda yogun bir tanitma kampanyasina girmeliyiz. BM’nin çesitli bölümlerinde resim, fotograf, orijinal kalintilar ve maketlerle birlikte Anadolu Uygarliklar Müzesi’nden örnekleri sergilemekle ise baslanabilir. Sümerler ve Hititlerden, Roma, Bizans ve Osmanlilara bir düzine uygarlik, yerkürenin en eski yerlesim yeri Çatalhöyük, dünyanin yedi harikasindan ikisi Efes ve Halikarnas, iki kita üstüne kurulu tek sehir Istanbul, Aya Sofya ve Sultanahmet Camii görünümlerinin hayranlikla izlenecegi muhakkak. Sanat bölümünde Rumlar gibi bavul dolusu para harcayip orkestra getirmeye de gerek yok. Flütist Sefika Kutluer, soprano ikizleri Didem-Sinem ve bir de Tarkan gelirse BM Genel Kurulu’nda ender görülen bir gece yasanmis olur. Gecikmeden kollari sivamak lazim.