16 Aralik 2006  Hürriyet
Ertugrul ÖZKÖK  

O kapi bir gün açilabilir mi

ÖNCEKI gün Rahmi Koç Müzesi'ndeki "Halat" restoranda, Fener Patrigi Bartholomeos'la ögle yemeginde beraberdik.

Bartholomeos ilginç bir patrik.

Karsilastiginizda Türkler gibi yanak yanaga öpüsüyor.

Müzenin restoranina sik sik geliyor olmali ki, bana yengeç bacagi yememi tavsiye etti.

Yemegin yaninda raki istedi.

Dikkat ettim, rakiyi susuz içiyor.

* * *

Yemekte ilginç konular konustuk.

Tabii birinci konumuz, Papa XVI'nci Benedikt'le yaptiklari görüsmelerdi.

Ben kafamdaki sorulari sordum, Patrik Hazretleri ile Patrikhane'nin basin islerini yürüten yardimcisi çok açik cevaplar verdi.

Papa ile hangi dilde konustuklarini sordum.

"Bas basa görüsmemizde Italyanca konustuk. Ancak genis heyetlere geçtigimiz zaman Ingilizce konusmaya basladik" dedi.

Patrikhane'deki ayinle ilgili bildiride neden Türkçe çeviri de yoktu?

Patrik, "Dini terimlerin Türkçe karsiliklarini bulamiyoruz" dedi.

Bir süre önce Bekir Coskun'un esi Andre'nin annesinin cenazesine katilmistim.

Cenaze ayini, Sisli'de küçük bir Katolik kilisede yapilmisti.

Rahip, "Aramizda Müslüman Türkler de var, o nedenle ayini Türkçe yapacagim" demisti.

Ayrica önümüze konulan küçük kitapçiklarda dualarin Türkçeleri de vardi.

Bartholomeos, "Katoliklerin cemaati içinde çesitli grup insan var. Bizde sadece Rumlar oldugu için baska dillere ihtiyaç olmuyor" dedi.

Bu arada, söz konusu bildirinin Türkçe çevirisinin de hazirlandigi, ancak bunun tören sonuna yetistirilemedigi belirtildi.

Galiba internet sitesine konacakmis.

* * *

Merak ettigim ikinci konu, Fener Patrikhanesi'ndeki o ünlü kapinin neden açilmadigiydi.

Bu kapinin, Fener'in eski patriklerinden birinin Osmanlilar tarafindan idam edilmesinden sonra kapatildigi ve bu olayin anisina hiç açilmadigi biliniyor.

Bazi Türkler buna "kin kapisi" diyorlar.

Artik bu kapi açilsa iyi olmaz mi?

Patrik Hazretleri bu soruya da su cevabi verdi:

"Buna kin kapisi demek yanlis. Bizler bunu hiçbir zaman kin kapisi olarak görmedik. Türkler de görmüyordu, ama son zamanlarda bir kisi bu kelimeyi icat etti. Bizim asil cemaatimiz Yunanistan'da. Bu kapiyi açarsak orada çok tepki aliriz. Ayrica bu kapinin açilmasi da mümkün degil. Çünkü betonla yere gömülmüs."

Bunun üzerine söyle bir öneride bulundum.

Acaba bu kapiyi açmadan, üzerine söyle bir plaket asilamaz mi?

"Bu kapi, öldürülen Patrik'i anmak için kapanmistir. Ancak bugün anlami artik degismistir. Bu kapi, dinler ve milletler arasindaki düsmanligi degil, tam aksine bütün dinlerin mensuplarinin birbirlerine karsi hosgörülü, yardimci ve anlayisli olmasini hatirlatmalidir. Bu kapinin bugünkü anlami budur."

Patrik "Ilginç bir düsünce" demekle yetindi.

Buna karsilik o da baska bir seyi hatirlatti.

Patrikhane'nin bulundugu sokaga da, o patrigi idam ettiren sadrazamin adi verilmis.

Sokak hálá o adi tasiyormus.

Yani açilmayan kapi, degismeyen sokak ismi.

Patrik'in basin danismani, "O gün Patrik'i idam ettiren sadrazam da daha sonra idam edildi" diyor.

* * *

Patrikhane'nin basin danismani, Teknik Üniversite okumus, ruhani hayata sonradan geçmis biri.

Çok ilginç bir sey söylüyor:

"Bugün Ortodoks kilisesinin bütün büyük din adamlarinin hepsi Anadolu çocugudur. Çogu Kapadokyalidir. Ancak bunlarin eserlerinin hemen hiçbiri Türkçe'ye çevrilmemistir. Bana göre Türk Tarih Kurumu bunlari mutlaka Türkçe'ye çevirmelidir. Çünkü bu Türk tarihinin de bir parçasidir."

Patrik Hazretleri, çok ilginç bir sey daha anlatti.

Ancak onu, Basbakan'dan teyidini aldiktan sonra yazacagim.