Referans Gazetesi
1 Subat 2007

Balkanlarda BTC'ye alternatif boru hatti projeleri hiz kazandi

Bogaz'daki tanker trafigini by-pass etmek amaciyla gerçeklestirilen Balkan petrol boru hatti projeleri Bakü-Tiflis-Ceyhan'a alternatif olabilir. Bogazlarin petrol yükünü hafifletip çevre riskini azaltabilecek olan bu projeler Türkiye'nin petrol tasimadaki konumunu etkileyebilir.
Hazar petrolünün Balkanlar üzerinden Bati'ya tasimak için sayisiz boru hatti projesi yillardir tartisiliyor. Hazar petrolünün Istanbul Bogazi'ndan tankerlerle tasinmasina alternatif olarak üretilen Balkan boru hatti projeleriyle ilgili son günlerde somut adimlar atilmaya basladi. Önceki gün Yunanistan Kalkinma Bakani Dimitris Sioufas, Rusya ile Bulgaristan hükümetleriyle yapilmasi öngörülen, 1 milyar dolarlik Burgaz-Dedeagaç petrol boru hatti anlasmasini 7 Subat'ta imzalama karari aldiklarini bildirdi. Bu adimin hemen ardindan dün de Burgaz-Dedeagaç projesinin en ciddi rakiplerinden biri olarak gösterilen Burgaz-Vlore boru hatti projesi taraf ülkeler Bulgaristan, Makedonya ve Arnavutluk tarafindan imzalandi. Bu projelerin Istanbul Bogazi'ndaki tanker trafiginin neden oldugu sorunlara çözüm olabilecegi düsünülüyor. Bogaz'daki tankerle petrol tasimaciligi hem çevre felaketi riski tasimasi hem de nakliyede gecikmelere sebep olmasi nedeniyle
sorun yaratiyor. Bu boru hatti projeleri sayesinde Hazar petrolünün yogun Istanbul Bogazi trafigi atlatilarak daha hizli, daha güvenli ve daha ucuz bir biçimde tasinmasi öngörülüyor. B ogaz'daki tanker trafigi günlük ortalama 6.1 gecikmeye neden oluyor. Bu da petrol sanayiine yillik ortalama 707 milyon euroluk bir ek maliyet getiriyor. Ancak, bu projeler hem Bogazlar üzerinden petrol tasimaciligina hem de Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hatti basta olmak üzere Türkiye topraklari üzerinden geçen boru hatlarina alternatif olmalari dolayisiyla Türkiye'nin Hazar petrolünü Bati'ya tasimadaki jeopolitik konumunu etkileyebilir.
' Türkiye için degil sirketler için sorun'
Referans Gazetesi'ne konusan Enerji Uzmani Necdet Pamir, son günlerde somut adimlar atilan Balkan boru hatti projelerinin etkinligi tartismak için anlasmalarin ayrintili bir biçimde incelenmesi gerektigini belirterek, bu projeleri Istanbul bogazindaki petrol trafigine çözüm olmasi açisindan olumlu gelismeler olarak degerlendirdi. Türkiye bogazlarindan yillik 150 milyon ton petrol geçtigini vurgulayan Pamir, bu durumun çevre açisindan çok büyük bir risk olusturdugunu söyledi. Bogazlar üzerinden 2010 yili itibariyle yillik 200 milyon ton petrol tasinmasinin beklendigini belirten Pamir, "Türkiye topraklari üzerinden olsun Balkan boru hatlari gibi diger alternatif yollar üzerinden olsun Istanbul Bogazi'nin petrol tasima yüküne alternatif olacak her proje benim için olumludur" dedi. Türkiye üzerinden geçen Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattinin yalnizca yillik 50 milyon tonluk bir yükü kaldirabilecegini savunan Pamir, Balkanlar'daki yeni petrol boru hatlarinin Türkiye için degil Türkiye üzerinden geçecek boru hatti projelerini yürüten sirketler açisindan sorun yaratabilecegini belirtti. Pamir, alternatif boru hatlari projelerinin Türkiye'nin petrol tasimaciligi konusundaki jeopolitik önemi üzerinde çok büyük bir etkide bulunmayacagini savunarak, "Türkiye'nin güney-kuzey, dogu-bati hatlarinda Türkiye-Yunanistan, Nabucco, BTC ve Kerkük-Yumurtalik gibi boru hatlari bulunuyor. Balkanlar üzerinden yeni boru hatlari projeleri Türkiye'nin jeopolitik öneminden çok Türkiye'deki sirketleri etkileyebilir" dedi.
Burgaz-Vlore'den yilda 35 milyon ton petrol tasinacak
Bogazlara alternatif olarak gösterilen ve dün imza töreni gerçeklestirilen Bulgaristan'in Burgaz limanindan Makedonya ve Arnavutluk'a uzanan petrol boru hatti üzerinden yilda 35 milyon ton petrol tasinmasi öngörülüyor. Burgaz-Vlore petrol boru hatti tamamlandiginda Bulgaristan'in Karadeniz'deki Burgaz limanini Adriyatik kiyisindaki Makedonya'nin Vlore limanina baglayacak. Makedonya'nin baskenti Üsküp'te düzenlenen törene projeyi üstlenen AMBO (Arnavutluk-Makedonya-Bulgaristan Petrol) adli konsorsiyumun basi Ted Ferguson da katilirken, AMBO'nun Hazar'dan Burgaz'a tasiyacagi petrol 912 kilometrelik bir boru hatti ile Vlore'ye aktarilacagi bildirildi. Burgaz-Vlore boru hatti üzerinden Hazar petrolünün Bati Avrupa ve ABD'ye ihraç edilmesi planlaniyor. Boru hattinin toplam maliyetinin 1.2 milyar euro olmasi bekleniyor.
Burgaz-Vlore'nin imza töreninin ardindan katilimci ülkelerin haklarini içeren Burgaz-Vlore anlasmasi bu 3 ülkenin parlamentolarinin onayina sunulacak. AMBO bir ay içinde her ülke ile ayri ayri sözlesme yükümlülüklerini hazirlayip bir ay içinde kayda geçirecek. Projeye yakin kaynaklarin verdigi bilgiye göre 5 ila 12 sirket ile yatirim için görüsmeler devam ediyor. AMBO simdiye kadar projenin finansmani hakkinda ayrintili bilgi vermekten kaçindi.
Öte yandan, 7 Subat'ta imzalanmasi planlanan Burgaz-Dedeagaç petrol boru hattindan da yilda 35 milyon ton petrol aktarilmasi hedefleniyor. Rusya, Bulgaristan ve Yunanistan arasinda imzalanacak olan Burgaz-Dedeagaç boru hatti 280 kilometre uzunlugunda olacak. 13 yildir üzerinde çalisilan bu proje Rusya'dan petrol sirketi Rozneft, Gazprom Neft ile petrol boru hatti tekeli Transneft ve Yunanistan'dan Hellenic Petroleum'un olusturdugu konsorsiyumun hazirladigi anlasmayla hayata geçirilecek.