A.Nedim Atilla
nedim.atilla@aksam.com.tr
   
Mutfagimizda Girit etkisi

"Anadolu, binlerce yilin uygarlik izlerini tasiyan bir cografya. Zengin cografyamiz çevresinde bulunan ve geçmisleri binlerce yil öncesine dayanan uygarliklar yasamin birçok alaninda oldugu gibi mutfakta da etkili ve belirleyici olmus."

Hanya Ticaret ve Sanayi Odasi ile Izmir Ticaret Odasi'nin daveti üzerine katildigimiz Türkiye Ege kiyilari ve Yunanistan Ege Adalari Ekonomik Zirvesi çerçevesinde kültürler arasi iliskiler sempozyumunda Anadolu ile Girit arasindaki mutfak etkilesimini anlatirken sözlerimize de böyle basladik.

Oturumu yöneten Türkiye-Yunanistan Ortak Ticaret Odasi Baskani Matillis'in, "Iki ülke mutfaklari üzerine arastirmalar yapan ve Türkiye'nin saygin gazetelerinden Aksam'da her hafta bu arastirmalarini yayimlayan bir gazeteci" olarak yaptigi tanitimdan sonra biz de iki ülkenin birbirini nasil etkiledigini anlatmaya çalistik.

16. Yüzyil'in sonlarindan itibaren Türk etkilerinin görüldügü, 20. Yüzyil'in ilk çeyregine kadar da bu etkilerin net olarak izlendigi Girit'te Osmanli dönemi baskenti olan Hanya'daki toplanti serisi içinde Izmir'de yasayan Girit kökenlilerin yemeklerinden de söz ettigimizde izleyen bazi yasli Hanyalilar'in-ki büyük bölümünün aileleri Izmir ve civarindan göç etmislerdi-gözlerinin dolu dolu oldugunu gördük. Girit'in bugünkü mutfaginda görülen bir çok etli yemek türünün de halen ülkemizin Konya bölgesinde yenilen yemeklere benzemesi de rastlanti olarak açiklamak mümkün degil. 17 Yüzyil'dan itibaren Girit'in Kandiye (Bugünkü baskent Heraklion) kentine Osmanli yönetimi çok sayida Konyaliyi göndermisti. Dogal beslenmelerinde etin büyük rol oynadigi Konyalilar'in yanlarinda getirdikleri kuzu, keçi ve dana eti yemekleri bugün de adada yasiyor. Hanyalilar da, Konyalilar gibi "etliekmek" yemegi çok seviyorlar..

Girit'ten Anadolu'ya tersine göç 19. Yüzyil'in sonlarinda baslamis, 1923'teki Mübadele Antlasmasi'yla da yüzbinlerce Türk ile Rum yer degistirmislerdi. Girit'ten basta Ayvalik, Çesme ve Tarsus olmak üzere çok sayida ilçeye yerlesen Giritliler, yanlarinda basta ot yemekleri olmak üzere çok sayida özgün yemegi yanlarinda getirmisler.

Son yillarda iki ülke arasinda gelisen dostluk ve isbirligi çerçevesinde ortak mutfak kitaplarinin yazilmaya baslamasinin da önemine degindigimiz konusmamizin sonunda bugün sizlerle de paylasacagimiz halen Ayvalik'taki birçok yerde yasayan Giritli Peksimedi'nin Türkiye'de ne kadar sevildigini anlattik. Girit ile Anadolu arasindaki dostlugun önümüzdeki süreçte kolay kolay bozulmayacagina olan inancimizi da özellikle yineledik....

Giritli peksimedi (Kritikos peksimados)

Malzemeler:

4-5 kalin peksimet, 2 orta boy domates, 1-2 dis sarimsak, 3-4 sap taze nane, bir tutam kekik, 1 çorba kasigi zeytinyagi, tuz.

Hazirlanisi:

Peksimetleri elinizle hafifçe islatarak yumusamasini saglayin ve servis tabagina siralayin. Diger yandan peksimet sayiniza göre birkaç domatesi rendeleyin, içine biraz da sarimsak ezip ilave edin. Bu karisimin içine kekik ve ince kiyilmis taze naneyi ekleyin. Daha sonra da bir miktar zeytinyagi gezdirin. Tüm malzemeyi bir güzel karistirip tuzunu da ektikten sonra, kasik kasik peksimetlerin üzerine koyun. Beyaz peynir ve çay ile (yaz mevsiminde karpuz ile) servis yapin. Istenirse raki mezesi de olabilir.

06 Ekim 2003 Pazartesi