Balkanlar'da Osmanli Izleri      
4 Haziran  2007  

Konya'dan bir ekip, Balkanlar'daki Osmanli eserlerini tüm Balkan ülkelerini dolasarak tek tek fotografladi. Yogun sekilde Osmanli izleri tasiyan Balkan ülkeleri bu varliklari koruyamadigi için çogu çürümeye yüz tutmus.

Fotograf sanatçisi Ibrahim Divarci, AA muhabirine yaptigi açiklamada, Balkanlardaki Osmanli Izleri adini tasiyan projeyi, Feyzi Simsek, Ahmet Kus, Umut Yavuz ve Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Hasim Karpuz ile birlikte gerçeklestirdiklerini belirtti.

Divarci, böyle bir çalismaya, Kültür ve Turizm Bakanligi'nin Dünya Mevlevihaneleri Belgeseli ve Fotograf Albümü Projesi için ugradiklari Bulgaristan ve Yunanistan'da tarihi eserleri fotograflarken karar verdiklerini belirtti.

Hiç bir sponsor destegi almadan 2006 temmuz ve agustos aylarinda, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Kosova, Makedonya, Bosna Hersek ve Sirbistan'i gezdiklerini anlatan Divarci bugüne kadar bilinen ya da bilinmeyen tüm Osmanli dönemi eserlerini tespit etmeye çalistiklarini kaydetti.

Divarci sunlari söyledi: "Hep Balkanlar'daki Osmanli eserleri söylenir ancak gidip bakan olmazdi, biz bunu yaptik. Gezdigimiz tüm Balkan ülkelerinde 60-70 civarinda Osmanli eseri fotografladik. Bizi çok etkileyen tespitlerimiz oldu. Örnegin Yunanistan'daki Osmanli döneminde yapilan cami, tarihi ev gibi birçok yapinin kültür envanterimizde bulunmadigini tespit ettik. Mesela Yunanistan'in Larrissa (Yenisehir) kentinde, 16. yüzyilda yapilmis bir Osmanli camisi simdi müze olarak kullaniliyor."

Bu ve benzeri, bütünüyle Osmanli eseri olan tarihi yapinin Osmanli'ya ait oldugunun süphe götürmemesine ragmen o ülke insanlari tarafindan, bilerek ya da bilmeyerek göz ardi edildigini belirten Divarci, "Su Bulgar ya da su Yunan mimar tarafindan yapildi.' denilerek, üzerinde Masallah yazan, girisinde Osmanli kitabesi ya da tugrasi olan pek çok tarihi konak, Osmanli dönemi eseri sayilmak yerine su an o topraklar üzerinde yasayanlarin eseri kabul ediliyor." dedi.

"Bu çalismada ögrendigimiz en önemli sey, Anadolu'da tarihi eserlere yönelik duyarliligin 10'da birinin bile Balkanlarda olmadigidir." diyen Divarci, sözlerini söyle sürdürdü: "Örnegin, Konya'daki Osmanli zamaninda yapilmis bir kiliseye biz, Osmanli döneminde su cemaat tarafindan yaptirilmis deriz. Balkan ülkelerinde Romanya'nin Köstence bölgesi hariç hiç bir yerde Osmanli döneminde Türkler tarafindan yaptirilmis eserlere 'Osmanli eseri' denilmiyor. Öyle ki tipik Osmanli eseri olan bir tarihi caminin minaresini müze yapmislar ya da burasinin eskiden bir ibadethane oldugu düsünülmeden, uygunsuz sekilde lokanta olarak kullanmaya baslamislar. Bu gibi örnekler tüm ekibi çok üzdü."

Divarci, Balkanlar'in onca tahribata ragmen yogun bir sekilde Osmanli izleri tasidigini gördüklerini belirterek, bu çalismanin ürünü olan, Tuna Nehri üzerindeki muhtesem köprüler, ince tas isçiliginin kullanildigi camiler basta olmak üzere, Balkanlar'daki 40 seçkin Osmanli eserinin fotograflarindan olusan ilk sergiyi Konya'da geçen günlerde açtiklarini, bu fotograflari diger kentlerde de sergilemek istediklerini sözlerine ekledi.

Kaynak: www.prizrenliler.org