Balkan ticari gelistirme bölge merkezi yillik toplantisi Selanik'te gerçeklestirildi

Dünya Gazetesi, 06/06/2007
Beratiye Öncü / IGEME Genel Sekreter Yardimcisi-BCTP Gnl.Skr

Balkan Ticareti Gelistirme Bölge Merkezi'nin (BCTP) yillik Yürütme Kurulu Toplantisi'nin 9.'su 25 Mayis 2007 tarihinde Yunanistan'in Selanik kentinde gerçeklestirildi.

Balkan Ticareti Gelistirme Bölge Merkezi (BCTP) Güneydogu Avrupa Ülkeleri Isbirligi Süreci'nin meyvelerinden birisidir ve temeli 9-10 Haziran 1997 tarihlerinde Yunanistan'in Selanik kentinde yapilan Disisleri Bakanlari Toplantisi'nda atilmistir. Güneydogu Avrupa ülkeleri (GDAÜ) isbirligi süreci kurulusunda ve gelisiminde Türkiye'nin öncü katkilarda bulundugu ve bölge ülkelerinin kendi inisiyatifinden kaynaklanan bir bölgesel isbirligi hareketi olup, 1988'de Yugoslavya'da alti ülkenin katilimiyla baslatilmistir. Eski Yugoslavya'daki savas yüzünden uzun süre kesintiye ugrayan süreç 1996 yilinda Bulgaristan'in daveti üzerine Sofya'da düzenlenen Disisleri Bakanlari Toplantisi ile ivme kazanmistir.

13 Ekim 1998 tarihinde Antalya'da gerçeklestirilmis olan Güneydogu Avrupa Ülkeleri Devlet Baskanlari Toplantisi'nda yapilan imza töreni ile 7 Balkan ülkesinin (Arnavutluk, Bulgaristan, Makedonya, Romanya, Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya) Ticareti Gelistirme kuruluslarinin olusturdugu merkezin temel hedefi, üye ülkeler arasindaki ticari iliskileri gelistirmek ve bu bölgenin dünya ticaretinden aldigi payin artirilmasi olarak belirlenmistir. 1 Ocak 1999 tarihinde resmi olarak faaliyete geçen merkezde gelinen son noktada, Yugoslavya'da meydana gelen politik degisiklikler sonrasinda Sirbistan ve Karadag ayri ayri yer almaya baslamis ve böylelikle üye sayisi 8 olmustur.

Imzalanmis olan anlasma kapsaminda merkezin daimi sekreteryasini Türkiye'de IGEME-Ihracati Gelistirme Etüd Merkezi yürütmekte olup genel sekreter IGEME genel sekreter yardimcisi olarak belirlenmistir. Baskanlik ise her yil degiserek yürütülmekte ve bu süreçte baskanligi yürüten ülkede dis ticarete iliskin farkli aktivitelerin gerçeklestirilmesi beklenmektedir. 2006 yilinin baskanligini yürütmüs olan Romanya Ticareti Gelistirme Kurumu-RTPC Selanik'teki toplanti sonrasinda 2007 yili baskanligini Yunanistan Ihracati Gelistirme Kurumu-HEPO'ya devretmistir.

Imzalanan anlasma ve yüklenilmis olan misyon çerçevesinde, üye kuruluslarin yogun isbirligi yapmasi, ortak çalismalarda bulunmasi, bu ülkelerde düzenlenen uluslararasi fuarlara tek bir bilgilendirme standi ile katilim saglanmasi, ayrica üçüncü ülkelere yönelik ticaretin gelistirilmesi için özel çalismalar yapilmasi, bir web sitesi olusturulmasi ülkelerin gelisen çesitli sektörlerine iliskin bilgilerin yer aldigi bir dergi çikarilmasi ve Balkan isadamlarinin bir araya getirilmesi için çesitli ortamlar hazirlanmasi geçtigimiz 8 yilda gerçeklestirilmis olan önemli faaliyetler olarak siralanabilir.

Özellikle ciddi bir degisimin ve gelisimin sürdügü bazi üye ülkeler dikkate alindiginda istikrarli bir isbirliginin yürütülmesinde zaman zaman zorluklar yasansa da merkezin önümüzdeki süreçte daha etkin çalismalar yapmasi ümit edilmektedir.

Özellikle anlasmanin imzalandigi tarihte, AB üyesi tek ülke olarak yer almis olan Yunanistan'a ilaveten BCTP'de su anda halen Romanya ve Bulgaristan'da AB üyesi iki ülke olarak yer almaktadir. Yine bu süreçte Yugoslavya bölünmüs, Arnavutluk ise ciddi degisimler yasamistir. Bunun yani sira ticareti gelistirme kurumlarinin yapilarinda, bagli bulunduklari bakanliklarda ve faaliyet alanlarinda da bu süre içinde pek çok degisiklik yasanmistir. Bulgaristan Ihracati Gelistirme Kurumu bu süreçte baska bir kurumla birlesmis ve Bulgaristan Küçük ve Orta Ölçekli Isletmeleri Gelistirme Ajansi (BSMEPA) adini almistir. Arnavutluk'ta anlasmaya imza koymus olan Ekonomik Isbirligi ve Ticaret Bakanligi yerini daha sonra kurulmus olan Arnavutluk Is ve Yatirim Ajansi'na (Albinvest) birakmistir. Yine Yugoslavya için anlasmaya imza koymus olan Dis Ticaret Bakanligi'nin yerini Sirbistan için Yatirim ve Ihracati Gelistirme Ajansi'na Karadag için ise Ekonomik Kalkinma Bakanligi'na birakmistir. Ayni dönemde, anlasmaya taraf olan Yunanistan Ihracati Gelistirme Kurumu ve Makedonya Ekonomi Odasi'nin faaliyetlerinde de degisiklikler yasanmistir. Ancak, tüm bu degisiklik ve gelismelere ragmen BCTP'ye ve Balkan bölgesinin önemine olan inanç kaybolmamis kurumlar bilgi ve tecrübelerini birbirlerine aktarmaya, ülkeleri arasinda ticaretin gelistirilmesi için çalismaya devam etmislerdir.

Kuskusuz bu süreçte en önemli rolü Sekreterya olarak Türkiye adina görev yapmakta olan IGEME sürdürmüstür. IGEME, BCTP Bülteni'nin hazirlanmasi sürecinde tüm koordinasyonu yürütüp, baskisini gerçeklestirerek dünyanin dört bir yanina dagitimini yaparak, BCTP web sitesinin tümü ile isletimini saglayarak, çesitli uluslararasi toplantilarda sunuslar yoluyla merkezin tanitimini gerçeklestirerek yogun bir çalisma programi sürdürmektedir. IGEME'nin taraf kurumlardan bazilarinin personeline verdigi staj imkani ve egitim programlari özellikle yeni kurulmus olan kurumlar için büyük önem tasimistir. Ayrica IGEME Sekreterya olarak gelistirdigi UNDP kaynakli proje ile Romanya, Arnavutluk ve Bulgaristan'da bu ülkelerin KOBI'leri için düzenlemis oldugu Isletme Yönetim Sistemi egitimleri ile 2005 yilinda 100'ün üzerinde firmanin egitimi gerçeklestirilmistir. Benzer bir egitim programi bir önceki yil (2004 yilinda) Makedonya firmalari için de özel olarak hazirlanmis ve uygulanmistir.

Söz konusu egitimlerden amaç, bu ülkelerde henüz yeni olusmakta olan özel sektörün dis ticaret açisindan egitilerek, ülkemiz KOBI'lerinin muhtemel müsterileri ya da tedarikçileri olarak uluslararasi piyasada yer almalarini saglamaktir. Tüm bu egitimlerin sonrasinda, 2005 yili Kasim ayinda yine söz konusu proje kapsaminda bu kez Dis Ticaret Müstesarligi'nin da destegi ile IGEME tarafindan Istanbul'da düzenlenmis olan seminer ve firma eslestirme programi çok basarili sonuçlara ulasilan son derece verimli bir organizasyon olmustur. Taraf kuruluslarin beraberlerinde getirdikleri isadamlari, ilk gün ilgili ülkelerin ihracati gelistirme kuruluslari yetkililerinden ülkelerin dis ticaret mevzuatlarini ve isbirligi yapilabilecek sektörlerini dinlemis, ikinci gün ise karsilikli görüsmeler yaparak is baglantilari kurmuslardir. Arnavutluk, Bulgaristan, Makedonya, Romanya ve Yunanistan'dan gelen 102 firma temsilcisi 105 Türk firmasi ile gün boyu karsilikli olarak alip satabilecekleri ürünleri degerlendirmis ve baglantilar yapmistir.

Türkiye'nin Balkanlar'a olan bu ilgisi, kuskusuz Dis Ticaret Müstesarligi tarafindan son 5 yildir uygulanmakta olan Komsu ve Çevre Ülkeler Stratejisi'nin de önemli bir parçasini olusturmaktadir. Bu ülkelerdeki ticaret müsavirleri ile el ele çalismakta olan IGEME uzmanlari, söz konusu strateji kapsaminda DTM ve ihracatçi birliklerince gerçeklestirilmekte olan pek çok aktivitenin yani sira özellikle Balkan ülkelerinde yaptiklari yerinde pazar arastirmalari ile Türk ihracatçilarina bu piyasalarla ilgili önemli ipuçlari vermektedirler.

Tüm bu çabalarin sonucunda BCTP üyesi olan ülkelerle Türkiye'nin dis ticareti son 6 yilda ciddi bir biçimde artis göstermis söz konusu ülkelerle 2000 yilinda 2.9 milyar dolar olan dis ticaret hacmimiz 2006 yilinda 11.2 milyar dolara çikmistir. Bu ülkelere Türkiye'nin ihracati 1.2 milyar dolarken bu rakam 2006 yilinda 5.8 milyar dolara yükselmis ayni yillar itibariyle Türkiye'nin bu ülkelerden ithalati da 1.6 milyar dolardan 5.4 milyar dolara çikmistir. Istikrarli bir sekilde artmakta olan dis ticaret hacmine paralel bir sekilde Türkiye'nin bu ülkelere yaptigi yatirimlarda da ciddi bir artis gözlenmektedir.

Bu gelismelerin isiginda Yunanistan'da gerçeklestirilmis olan BCTP-Balkan Ticareti Gelistirme Bölge Merkezi 9. Yürütme Kurulu Toplantisi'nda önümüzdeki süreçte hem kurumsal iliskileri daha güçlendirecek hem de üye ülkeler arasindaki ticareti daha da gelistirecek çesitli konular görüsülmüstür. Taraflar BCTP web sitesine ilgili firmalarin kullanabilecegi dis ticarete iliskin en güncel bilgileri ileteceklerini taahhüt etmis, Balkan Dis Ticaret Dergisi'nde yer almak üzere çesitli sektörlere iliskin bilgileri göndermeye söz vermis, BCTP çatisi altinda üye ülkelerdeki uluslararasi fuarlarda bilgilendirme standlari ile yer alarak ülke ve ihraç ürünlerinin promosyonunu yapmaya devam etmek üzere anlasmislardir.

Türkiye'deki firma eslestirmesinin bir devami niteliginde olabilecek sekilde 2007 yili sonbaharinda, dönem baskani HEPO'nun organizasyonu ile Europartenariat Projesi kapsaminda Selanik'te yeni teknolojiler konusunda çalismakta olan, üye ülke firmalarinin bir araya getirilmesini karara baglamislardir. Söz konusu Europartenariat Projesi kapsaminda Kasim 2007'de de Atina'da yine üye ülkelerin insaat sektörü firmalarinin bir araya getirilmesi planlanmistir. Kuskusuz bu aktiviteler BCTP üyesi ülkelerin isbirligini artirma ve ticari iliskilerini gelistirme açisindan önümüzdeki süreçte belirleyici rol oynayacaktir.

Bu kapsamda, dis pazar olarak Balkan ülkelerini hedefleyen firmalarimizin BCTP (www.balkantrade.org) ve IGEME (www.igeme.gov.tr) web sayfalarini sürekli izleyerek çalismalardan haberdar olmalari, devlet yardimlari kapsaminda merkezimiz ve ihracatçi birliklerinin uygulamakta oldugu pazar arastirmasi desteginden faydalanarak bu ülke pazarlarini tanimalari önerilmektedir.