19 Ocak 2008

Yorgo KIRBAKİ
ykirbaki@hurriyet.com.tr

İLBER HOCA'YLA ATİNA'DA SOHBET

Ne zaman karşılaşsak dinlemeye doyamıyorum İlber Ortaylı'yı. En son
geçen yıl bir panelde konuşmacı olark katıldığım Galatasaray
Üniversitesi'nin kantininde canım boğazı seyrederek sohbet etmiştik,
bu defa suyun bu tarafında Atina'da buluştuk.

Hürriyet'in Atina bürosunda ağırlamaya çalıştık elimizden geldikçe bu
ender insanı. Dağınık çalışma odamda bulduğum kitaplarını imzalattım
önce. İstanbul'dan, Atina'dan, Osmanlı'dan, Bizans'tan açıldı sohbet
sonra. Eh fırsatı kaçıracak değildim. Teybi çalıştırdım:

Kaçıncı Atina ziyaretiniz?

-Saymıyorum. Her gidişimde bıktım diyorum. Her fırsatta geliyorum.
Seviyorum burayı.

Müzeci sıfatınızla başlayalım. Yunanistan'da müzeleri nasıl buluyorsunuz?

-Müzecilerin sayısı artmaya başladı. Yunanistan son 30 yılda
müzecilikte aldı başını gidiyor. Özel müzelerde toplama bakımından da
teşhir bakımından da harika şeyler yapılıyor. Bunda tabii bu ülkenin
otoritesinin de payı var, gerekli ilişkilerin kurulmasının da. Kültür
bakanlığı burada stratejik bir konumda. Bizde ise bütçenin binde 2'si
tahsis ediliyor bakanlığa. Özel müzeler sponsor bulmakta da
zorlanmıyorlar Yunanistan'da.

Ya Türkiye'de?

Bizde müzecilik yapmak daha zor. Sponsorlar konusunda da hep hayal
kırıklığına uğruyorum. Hep oyalıyorlar. Biliyorum devletin imkanları
son derece sınırlı. Bunun yanı sıra kendini bu işe vakfeden gönüllü
insanlar sayısı da çok az.

Gelelim Türk-Yunan ilişkilerine. Çözülür mü sorunlar?

-Anlaşmamızın mümkün olmayacağı konular var. Mesela Kıbrıs. Rum
tarafının çok aşırı tezleri var. Bu tezlere, taleplere karşı
Türkiye'de cevap vermeye kalkacak hükümet ayakta duramaz, hayat şansı
olmaz. Bir başka mesele Heybeliada Ruhban Okulu. Buna bir çözüm bulmak
gerek. Türkiye'de tüm yüksek okulları YÖK kontrol eder. Ege
sorunlarına gelince. Bunlar kapitalist işletmeci bir zihniyetle
çözülür. Yani Ege'yi birlikte istismar edecek adamlar sorunları
halleder.

Şimdi de sanata gelelim. Türkler ile Yunanlıların sanata bakışı nasıl?

-Bence kabiliyetli milletler. Yani yenilemelere, çalışmalara bakarsak
renkli, zevkli insanlar. Ama teferruatla çalışmayı sevmiyorlar. Bir
Rus'un, bir İranlının bir İsraillinin derinlemesine tetkikli çalışması
Türkler ile Yunanlılarda yok.

Tarih için konuşalım biraz da. Sizce Yunanlılar Osmanlı'ya nasıl bakıyor?

-Çok kötü. Ama ya bizimkilere ne diyelim? Bizim Osmanlı'ya bakışımız
nasıl? Ortalama Türk insanının Osmanlı tarih ve kültürü hakkında
bilgisi yok ki. Bizim bilgi birikimimiz yok ve dolayısıyla dışa da
aktaramıyoruz.

Sizce Avrupa'nın doğusu ile batısı arasındaki tarih ve kültür birikimi
farklı mıdır?

-Evet büyük fark var. Belki Balkanlar birçok konuda Batı Avrupa'dan
daha adil bir düzendir ve daha az ıstıraplı bir tarih yaşamıştır.
Ancak maalesef Batı Avrupa'da kültürel birikimin 10'da biri yoktur
Balkanlar'da.