Rakoczi Müzesi'ni geçen yıl 3500 Macar ziyaret etti 8 Şubat 2008

Hürriyet
Ayten SERİN

Tekirdağ'da yaşayan herkes Rakoczi Müzesi'ni bilir. Ondan
bahsedilirken "müzesi" bile denmez, Rakoczi 300 yıldır Tekirdağ
kültürünün bir parçasıdır. Macaristan'ın milli kahramanı Prens II.
Ferenc Rakoczi'nin son 15 yılını geçirdiği Tekirdağ'daki ev, Macar
halkı için de Türkiye'de uğranacak ilk durak. Geçen yıl müzeyi ziyaret
eden 6 bin 600 kişiden 3500'ü Macaristan vatandaşıydı. Gitmişken
Tekirdağ'da gezilecek iki müze daha var. Tekirdağ Müzesi'ndeki
Arkeoloji Salonu şehrin arkeolojik anlamda hiç de boş olmadığını
kanıtlıyor.

Tipik Osmanlı mimari tarzında sevimli bir ev Macar Prensi II. Ferenc
Rakoczi'ninki. Ülkesinden kaçıp neredeyse tüm Avrupa'yı gezerek
sonunda Osmanlılar tarafından kabul edildiğinde bu ev ona tahsis
edilmiş. Onu bugün Macar halkı için bu kadar önemli hale getiren
olaylar, 1689'da Osmanlı ordusunun Viyana kuşatmasını kaldırıp güneye
Belgrad'a kadar çekilmesiyle başladı. Osmanlılar'ın terk ettiği
Macaristan'ı bu kez Avusturya işgal etti. Macarlar ayaklandılar ve
1703 yılına kadar aralıklarla devam eden savaşta II. Rakoczi Ferenc
lider seçildi. Fransa, Rusya ve Polonya'nın vaat ettiği destek
gerçekleşmeyince, Rakoczi'nin yurtdışında olmasını fırsat bilen Macar
beyleri Avusturya'nın hakimiyetini kabul ederek barış imzaladılar ve
Rakoczi'yi vatan haini ilan ettiler.

Bir süre Polonya'da yaşayan prens, Fransa'ya sığındı. 1717'de Osmanlı
devleti yardım ve destek vaadiyle onu Türkiye'ye davet etti. Rakoczi,
Osmanlılar'ın gönderdiği bir gemiyle beraberindeki Macar mültecilerle
Gelibolu'ya geldi. Edirne ve İstanbul'da yaşadıktan sonra, 1720'de
Tekirdağ'a yerleştirildi, 1735'te burada öldü. Yanındakiler 1758
yılına kadar Osmanlı'nın sağladığı imkanlarla yaşadı ve ölünce burada
gömüldüler. Mezarları ve onlardan kalan eşyalar 1880'lerde önce
İstanbul'a, 1906'da Macaristan'a götürüldü. Rakoczi'nin mezarı 1914'te
daha sonra Slovakya sınırlarında kalan doğduğu yere, Kassa'ya (Kösice)
taşındı.

KELEMEN'İN KALEMİNDEN ESKİ TEKİRDAĞ

Bugün Tekirdağ'da Racokzi Müzesi olarak hizmet veren bina, 1931'de
Türkiye ve Macaristan arasında imzalanan ekonomik ve kültürel anlaşma
çerçevesinde Macar Kültür Bakanlığı'na hibe edildi. Macar hükümeti
binayı yıkıp aslına uygun olarak yeniden inşa ettirdi. 1932'de müze
olarak ziyarete açıldı. Sergilenen eşyaların çoğu Rakoczi'nin
Türkiye'den götürülmüş eşyalarının birebir kopyaları. Sadece birkaç
parça orijinal eşya bulunuyor.

Müze denize bakan bir setin üstünde. Tekirdağ'ın sahil düzenlemesi
yapılmadan önce deniz, evin kurulduğu yamacın dibine kadar
ulaşıyormuş. Girişte ve alt katta Rakoczi ile katibi Mikes Kelemen'in
bronzdan büstleri var. Annesi, üvey babası ve yardımcısının yağlıboya
resimleri, Rakoczi ailesinin arması, bayrağı saklanıyor. Evde mutfak,
kuyu ve kiler de var.

Birinci katta Macar porselen ve seramikleri, annesine ait gümüş simli
bir para çantası sergileniyor. İkinci katta misafir kabul salonu ve
katip Mikes Kelemen'in çalışma odası var. Kelemen'in bu odada kaleme
aldığı yazıların çevirisi Tekirdağ Valiliği tarafından bastırıldı.
Dönemin Tekirdağ'ını ve Rakoczi'nin yaşamını meçhul bir teyzeye
hitaben sevimli bir dille anlatıyor Kelemen.

Bu kattaki misafir kabul salonu Rakoczi'nin Edirne'de kaldığı dönemde
görüp beğendiği tipik bir misafir salonu gibi yapılmış. Süslü ahşap
tavan, çiçek ve meyve kabartmaları ve vitraylar dikkat çekiyor.
Rakoczi'nin kendi eliyle yaptığı ağaç oyma koltuğu da burada. Müzede
Rakoczi'nin kurduğu Kuruc ordusunun silahlarının örnekleri ve ordunun
bir sancağı da bulunuyor.

Müze pazartesi hariç her gün 09.00-12.00 ve 13.00-17.00 arasında açık.
Giriş 2 YTL. 12 yaşından küçüklerden ücret alınmıyor.

NAMIK KEMAL'İN YAŞADIĞI EV

Görülmesi gereken bir diğer yer Namık Kemal Evi. Orta Cami Mahallesi
Namık Kemal Caddesi No: 7'de bulunan 19. Yüzyıl Osmanlı mimarisi
tarzındaki binada, Tekirdağ kültürüyle ilgili araştırmalar yapıp kitap
yazan Mehmet Serez'le karşılaşmanız kuvvetle muhtemel. İlerleyen
yaşına rağmen konuklara heyecanla evi gezdiriyor. Namık Kemal'in
yaşadığı bu evde şairin kişisel eşyalarından sadece birkaçı bulunuyor,
ev daha çok bir etnografya müzesi gibi. Giriş ücreti alınmıyor,
isteyen bağış yapıyor. Müze hafta içi 08.00- 17.00, cumartesi
08.00-16.00 arası açık. Tekirdağ'ın merkezinde gezerken bu müzelere
benzer, günümüze kalan, çürümeye mahkum birçok ahşap bina
görebilirsiniz. Bunları son kez görüyor olabilirsiniz. Ahşap
parçalarının birer birer çalınmasıyla yavaş yavaş çöküyorlar.

TEKİRDAĞ MÜZESİ ESKİ VALİ KONAĞI'NDA

Rakoczi Müzesi'ne çok yakın olan Tekirdağ Müzesi'ndeki Taş Eserler
salonunda, Tekirdağ bölgesindeki arkeolojik kazılardan çıkarılan
eserler sergileniyor. Trakya krallarından Odyris Kralı Kersepleptes'in
bedeni yeniden etlendirme yöntemiyle canlandırılmış. Müzede ayrıca
Tekirdağ kültürünü yansıtan Etnografya salonu ve Tekirdağ odası da
görmeye değer. Müze pazartesi hariç her gün 09.00-17.00 arası açık.
Giriş 2 YTL, öğrencilerden ücret alınmıyor.