Şiir Atlası

Yaşamımı didik didik ettim ben

CEVAT ÇAPAN
Cumhuriyet Kitap 27 Mart 2008

Margarita Petkova 1956 yılında Sofyada dünyaya geldi. Veliko Tırnovo Patriarh Evtimiy (Patrik Evtimiy) Üniversitesinin Bulgar Filolojisi Bölümünü bitirdi. Yaşamını sadece ailesine ve şiirlerine adadı.Margarita Petkova, güçlü yeteneği, kıvrak kalemi ve çıkışlarındaki şaşırtıcı mizah duygusuyla günümüzün en çok ilgi toplayan şairlerinden biridir. Gerek kişisel karakteri gerekse şiirinin özgünlüğüyle genç kuşakları en çok etkileyip peşinden sürükleyen yaratıcıların başında gelmektedir. Onun yaratıcılığında devingen bir ruhun sınır tanımaz özgürlüğü, geleneksel tutuculuğa kafa tutma, sert söylem ve tüm bunların yanında olağanüstü romantik bir incelik iç içe geçmiş durumdadır. Bu şiirin ateşli savunucuları onun en sıradan ve en güncel şeyleri bile müthiş bir şiir havasına sokarak çekiciliğin doruğuna çıkardığı görüşünde birleşirler. Böylece bu şiir, okurlarının büyük gereksinim duyduğu en yaşamsal şeylerin gerçek yüzünü göstermektedir onlara, üstelik olanca doğallığı ve inandırıcılığıyla. Aslında, aşka susamışlığın ve doyumsuzluk duygusunun yarattığı yaşantılar çeşitliliği, bu şiirin özünü oluşturmaktadır. Bu nedenle Margarita Petkova; Elisaveta Bagryananın başlatıp Blaga Dimitrova, Vanya Petkova, Miryana Başeva gibi öncü kadın şairlerin başarıyla sürdürdüğü aşkta kadın erkinliği çizgisine sonuna dek bağlı kalan güçlü temsilcilerden biri olarak değerlendirilmektedir. Birçok şiiri şarkı olarak da bestelenmiştir. Özellikle Ey İvan, İvan, Bermuda Üçgeni ve Sol Yanımdaki Sancı adlı şarkıları ülke genelinde en çok okunan şarkılar arasındadır. Şair, Bulgar Yazarlar Birliğince verilen En İyi Şiir Kitabı Ödülü (1996) ve Hristo Botev Şiire Üstün Hizmet Ulusal Ödülü sahibidir. Margarita Petkovanın yayımlanmış şiir kitapları şunlardır: Yabanıl Böğürtlen, Henüz Yazılmadık Şiirler, Yazılı İfadeler, Kararı Ben Veririm, Urağanın Gözü, İkinci Balkon, Bermuda Üçgeni.

UYUYAN GÜZEL

Ah, ne dilber kızdım, ne prensestim ben!Prensler hep kölemdi, aşkıma tutsak!Düşüncesiz, kaygısız ve delişmenyaşıyordum öyle - kirmenden uzak.Bakışlarım kalp avlardı her seher.Hem çılgındım, hem zekiydim - her zaman.Uğruma ateşe girdi erkekler.Gizli düşlerinde bendim ağlanan Ah, ne prensestim ben... Ama şu seninmavi hançerlerin - mahvetti beni.Tacı attım, konukları defettimyazgım gibi kabullendim gelmeni.Ne o - geçmiş, sönen bir şey mi sence?Delilik de er geç sona mı varır?İnan ki, aradan yüzyıl geçse debendeki o prenses yine uyanır.


O sık sık geliyor. İşi gereği. M. Başeva sık sık geliyor. Konuk olarak. Vakitli vakitsiz, teklifsiz hem de. Bazen bir çiçekle gönül alarak. Bazen de bir şampanyayla elinde. Gazete de getirdiği oluyor. Kimi şiir, sevdiği bir ozandan. Yalnız felsefeyle kafa yormuyor.Sanata da dalıyoruz korkmadan. Filmlerden, televizyondan örneğin. Ve hep alışılmış şeylerdir bunlar akışında bir dost muhabbetinin. Kocamla tartışma hobisi de var. Hele çocuğumla ilgilenmesi. Kısacası - çok uyumlu birisi.

PENELOPEİA GERÇEĞİ

Aslında beklemek istemiyordum seni. Bana mı sordun sanki, yola çıkarken. Metanetimi görmen yetti, beklenişini görev kabullenmem. Görev mi dedim ben? Sen hiç dokudun mu, dokuyup çözdün mü? Erkeksiz kadın nasıl baş eder bilir misin? Unutmadım - şöhreti bana yeğlediğin günü. Sence hangisi daha makbul tanrılar için? Ben değilim. Ama şöhret de - hiç değil. Ah, siz erkekler körsünüz, körden de beter! Sen ey, döneceğine güvenebilen sefil, unutma ki, bu güven - avuçta suya benzer, karını yapayalnız bırakıp gideceksin, sonra seni bekleyeceğine güveneceksin ha!... Doku çöz, doku çöz, sonuçta bitiremedim koca adaylarını. İthakanın gözünde Penelopeia böylece bir söylenceye dönüştü ki, ölümsüz. Herkes için - söylence, ama benim için - çile. Sense sonsuz denizlerde yüz babam, yüz! Düşlerinde yatağım var, o en temiz haliyle, benim sessiz beklentimden tamamen uzak: ki bugün değilse, birkaç gün içinde kesin koca adaylarının içinden ciddi biri çıkarak şu tezgâhı parçalasın, beni de kaçırıversin.

?

Denizden kovulmuş ve yeniden kurulmuş bütün bu kum kuleleri neyimize gerek bizim, mademki her şey sıfırdan başlanılmaz olmuş, mademki yolu yok geriye dönmemizin.Neyimize gerek bizim tüm kahredici düşler, karanlıkta dolaşan uykusuzluklar neyimize, ellerimizi uzatıp dokunamıyorsak eğer o dibe ki, diklemesine düşen gözlerimize.Neyimize gerek bu umut yoksunu trenler, otobüsler ve uçaklar neyimize gerek, mademki boşunadır tüm bekleyişler, ve mademki biletler önümüzde bitecek.Neyimize gerek mektupların yollanmamışı, neyimize gerek yırtılmış telgraflar, mademki artık sevgili kızının yaşı bizim aşkımızın yılları kadar.

BİR ÇİFT AYAKKABI

Müthiş uyum içindeyiz seninle yüzyıllık bildikler gibi. Veda ettik tüm günahlı hislere, gönderdik geçmişimizi.Nolur bundan böyle kur yapma bana, hastalığın olsa bile. Çünkü biz tanığız her çeşit susuzluğa ve anında söndürmeye.Düşlerimi bile biliyorsun sen, ben de senin düşlerini. Birer ömür yüklenmişiz gerçekten tamamlayan birbirini.Yaşamın tadıdır öpüşlerimiz, küçük hilelerimiz de. Sanki bir çift ayakkabı gibiyiz hep yolda ve hep birlikte.* * *Yaşamımı didik didik ettim ben, Ruhumu da düğümlere ayırdım. Tanrım, inan ki bıktım bendeki enden, usandım, usandım, usandım Tanrım! Hep en yüksek dalgalarda, tepenin doruğunda, en kıyıda, kıl payı... Oldum olası hep jarse giyerim, artık yıl demektir her şubat ayı. Hep gencim, güzelim, becerikliyim, bilgim bana kolaylıklar sağlıyor. Korktuğum tek şeyse, depremdir benim iyi ki, o da sık tekrarlanmıyor. Gürültü çatırtı varsa bir yerde -bu, orda olmamın işaretidir. Tanrım ne bu senli konuşma bende? Tersliğim biter mi bir gün kim bilir? 35e geldi yaşım benim de ve yolun yarısı arkada kaldı. Keşke hem kadın hem şair yerine çocuklarım anne tanısalardı! Onları da ezecek mi Günahım -kuğu oluşu bir çirkin ördeğin? En olmaktan çok usandım, ey Tanrım -ben kendime hiç mi dönmeyeceğim!

Margarita PETKOVA/ ŞİİRLER/ Çeviren: Ahmet Emin Atasoy