Dünya Gazetesi
Mayıs 10, 2008

GÜLÇİN KARADENİZ - AB'den Sırbistan'a üyelik ışığı
 



AVRUPA DOSYALARI / Ada G. Kut

adagkut@yahoo.com



Bu haftasonu Sırbistan sandık başına gidiyor. Sırbistan, eski Yugoslavya'nın
dağılmasından sonra çıkan her sorun ve çatışmaya katıldı. Yugoslavya'nın büyük ortağı
olan Sırbistan, Bosna'daki Sırplar'a destek vermekle kalmadı. Hırvatistan ve
Kosova'nın karışmasında rol oynadı. Karadağ ile Sırbistan arasındaki federasyon,
Karadağ'ın 2006'da bağımsızlığını ilan etmesi ile dostane bir biçimde çözüldü.
Kosova'nın şubat ayındaki bağımsızlık ilanı ise aynı yaklaşımla karşılanmadı.

Bu toprak kayıpları ve Nato'nun müdahaleleri, Sırbistan'da zaten güçlenmekte olan
milliyetçi grupların daha da güç kazanmasına neden oldu. Son yıllarda Sırbistan,
demokrasi ve Avrupa Birliği cephesi ile otoriter bir rejim ve Rusya cephesi arasında
gelip gidiyor. Her seçim ise, AB üyeliği yanlıları ile karşıtları arasında hassas güç
dengesini yeniden tanımlıyor.

Yarınki seçimler bu bakımdan hayati önem taşıyor. Ocak ayında yapılan genel seçimler
iki cephe arasından birini galip çıkartamadı. Avrupa Birliği, Sırbistan'daki ocak
seçimlerinden AB yanlısı grupların çıkacağını umarak, Kosova'yı bağımsızlığını
seçimlerden sonrasına ertelemesi konusunda ikna etmişlerdi. Seçimlerin getirdiği
belirsizlikten sonra, Kosova bağımsızlığını ilan etti. Bu arada, AB yanlısı
cumhurbaşkanı Boris Tadiç, hükümeti kurma görevini milliyetçi Vojislav Kostunica'ya
vermişti. Çiçeği burnundaki Kostunica hükümeti Kosova'nın bağımsızlık ilanı bir ayını
bile doldurmadan mart ortasında görevi bıraktı.

Avrupa Birliği, Sırbistan'daki bu ikinci seçimlerden günler önce, Belçika'nın ve
Hollanda'nın itirazlarını geri çekmeleri üzerine, Sırbistan ile İstikrar ve Ortaklık
Anlaşması imzaladı. Bu zamanlama AB'nin doğrudan Sırbistan'daki AB yanlısı partilere
destek vermesi anlamına geliyor.

İstikrar ve Ortaklık Anlaşması, ilk aşamada AB ile Sırbistan arasında serbest ticaret
bölgesi oluşturulmasını ve bazı sektörlerin karşılıklı olarak serbestleştirilmesini
amaçlıyor. Ticaretin serbestleştirilmesi için Sırbistan'ın gümrükler, ticaret,
rekabet, kamu alımları, elektronik iletişim, fikri mülkiyet haklarının korunması gibi
alanlarda AB kuralları ve yasalarını benimsemesi gerekiyor.

Anlaşmanın bir diğer yönü ise güvenlik, adalet ve yasal özgürlükler gibi alanlarda
işbirliğinin genişletilmesini hedefliyor. Böylelikle Sırbistan'ın üyelik öncesinde
gerekli bütün hazırlıkları başlatılmış olacak.

Avrupa Birliği üyelik hazırlığı olan bu İstikrar ve Ortaklık Anlaşması'nı imzaladı
imzalamasına ama onaylamadı. Anlaşma ancak AB, Sırbistan'ın Uluslararası Ceza Divanı
ile yakından işbirliği yaptığı kanısına erince onaylanmaya başlanacak. Bu da AB
içinde yeni bir uzlaşma gerektirecek.

Bu imza sadece AB ile Sırbistan ilişkilerini etkilemedi. AB'nin Sırbistan anlaşmasına
alelacele imza atması uzun süredir bu aşamaya erişmeye çalışan Bosna'yı rahatsız
etti. AB'nin Sırbistan'a 'torpil geçmesi' birliğin Balkanlar'daki inanılırlığının
sorgulanmasına yol açabilir. İmzanın işe yarayıp yaramadığı ise seçim sonuçlarından
sonra belli olacak. Ya yaramamışsa?

DATE:10-05-08