SARAYBOSNA
Avrupa'daki Osmanlı

Hürriyet 10 Kasım 2008

Biz Saraybosna diyoruz. Avrupalı ise saray ve ovayı harmanlayıp Sarajevo adını kullanıyor. 1990'ların başında vahşetin kurbanı olan şehre girdiğinizde kendinizi hüznün hakim olduğu bir şiirde buluyorsunuz. 1984 Kış Olimpiyatları'yla parlayan şehir, Yugoslavya'nın parçalanması sırasında çok uzun bir kuşatma yaşadı. Daracık bir tünelden sağlanan yardımla şehir halkı hayatta kaldı. Müslümanların çoğu ülkelerini terk etti. İstanbul'daki Yenibosna o günlerden yadigar. Saraybosna'daki sokak adları çok ilginç. Üzerinde üç Ziraat Bankası şubesinin bulunduğu en kalabalık caddenin adı Ferhadija (Ferhadiye). Konak, Tepebaşı, Muhammed Efendi, Bardakçı, Medrese, Ali Paşa, Saffet Bey, Ilıca, Pehlivan ise diğer caddeler. Kentin iki farklı yüzü Ferhadiye Caddesi ile Başçarşı'nın kesişme noktasında belirginleşiyor. Kapalıçarşı'nın devamında Bağdat Caddesi gibi...

SARAYBOSNA'NIN YILDIZLARI

Başçarşı (Bascarsıja): Şehrin merkezi ve Müslümanların tekelinde. Hediyelik eşya satan dükkanların Kapalıçarşı'dan farkı yok. Kahve değirmenleri, bakır tabaklar, Tarkan'ın kartpostalına iliştirilmiş dansöz zilleri, üzerinde hilal ve yıldız olan şekerlikler vitrinleri süslüyor. Şehrin iyi restoranlarından Sultan Sofrası ve Damla'yı geçtiğinizde, şadırvanlı bir meydana geliyorsunuz. Evliya Çelebi'nin 1659'da yazdığına göre Saraybosna'da 110 çeşme varmış. Osmanlı zamanında 1521-1541 yılları arasında Bosna Sancağı'nın valiliğini yapan Gazi Hüsrev Bey'in şehre çok büyük katkıları olmuş. Bedesten'den (Bezistan diye geçen çarşı) camiye şehri güzel binalarla donatmış. Şehirde bugün 100 civarında cami var.

Sarı Tabya: Ramazanda top atıldığı için bu tepenin diğer adı Top. Şehrin en yeni yerleşimi. Yukarıya uzanan yol boyunca son savaşta katledilen Müslümanların şehitlikleri uzanıyor. Bosna Hersek'in ilk Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç de burada gömülü.

NEREDE YENİR?

Saraybosna'da Türk yemeklerini özlemeyeceksiniz. Mönülerde sac böreği, çorba, Saraybosna somunu, soğan dolması, sarma, pide gibi tanıdık lezzetler var. "Cevabdzinica" köfteci demek. Ekmek içine ısmarlayacaksanız somunlu, diyeceksiniz. Zilavka (Beyaz) ve Blatina (Kırmızı) ülkenin iyi şarapları. En ünlü restoranlarından Inat Kuca, Velika Alifakovac Caddesi'nde. Restoranın arazisine belediye binası yapmak istemişler, sahibi inat edip yaptırmamış. Adının ondan kaynaklandığı söyleniyor. Kebapları, dolmaları çok güzel. Yemeğin yanında 1864'ten beri üretilen Sarajevsko Birası için.