Cumhuriyet 21.12.2008
Fransa’dan yola çıkan Laniepce’nin kurduğu Kolektifistanbul, müzikte doğal olmayı önemsiyor

Sınır tanımayan bir yolculuk

• Kolektifistanbul, Laniepce ve Doğan ile davulda Ediz Hafızoğlu, akerdeonda Tamer Karaoğlu, klarnette Talat Karaoğlu ve tubada Ertan Şahin’den oluşuyor. Daha önce “Kolektif” topluluğunun “Balkananatolia” albümü nedeniyle tanıştığımız Aslı Doğan ve Richard Laniepce bu kez karşımıza evli bir çift olarak çıktılar.


• Müzikal buluşmaları deneyen grubun ‘Krivoto’ albümünde Bulgaristan ve Makedonya’da yaşayan Türkler arasında yaygın olan müzikler ağırlıkta. Kolektifistanbul grubunda Ediz Hafızoğlu, Talat ve Tamer Karaoğlu kardeşlerin Bulgar göçmeni ailelerden gelmeleri de bu yöne kaymalarında etkin olmuş...

HATİCE TUNCER

Kolektifistanbul, bir Balkan yolculuğunun İstanbul durağında ortaya çıkan ve müzikal buluşmaları deneyen yeni bir grup. Hikâyesi Fransa’nın Breton bölgesinden Richard Laniepce’nin Balkan müziklerinin peşindeki yolculuğuna kadar uzanan Kolektifistanbul, yaz aylarında çıkardığı “Krivoto” albümünden sonra Avrupa ülkelerindeki çeşitli festivallerde konserler verdi ve yeniden İstanbul’a döndü. Beyoğlu’ndaki Ghetto’da 25 Aralık akşamı yeniden İstanbullu dinleyicilerle buluşmaya hazırlanan Krivoto’nun mimarı Richard Laniepce ve Aslı Doğan ile Kolektifistanbul’un müziğini ve Bulgarcada yamuk anlamına gelen Krivoto adını taşıyan albümdeki ezgi ve şarkıların hikâyelerinden söz ettik.


GELENEKSEL MÜZİKLER

Fransa’da çocukluk dönemindeki müzik eğitiminin ardından geleneksel Breton müzikleriyle ilgilenen ve gayda öğrenen Richard Laniepce, başka ülkelerin geleneksel müzikleriyle de ilgilenmeye başlar ve Balkan ülkelerine giderek oradaki müzikleri araştırır. Richard Laniepce, artık 2001 yılında 6 ay için geldiği Türkiye’de yaşıyor ve müzik yapıyor. Richard’a Trakya gezisinde yardımcı olan ve o dönemde Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde öğrenci olan Aslı Doğan da kendisini albümlerde şarkı söylerken bulur. Daha önce “Kolektif” topluluğunun “Balkananatolia” albümü nedeniyle tanıştığımız Aslı Doğan ve Laniepce bu kez karşımıza evli bir çift olarak çıktılar:

“Balkananatolia, Richard’ın yolculuğunun kişisel bir hatıra defteri gibiydi ve bir stüdyo albümüydü. Beş yıl boyunca bir şeyler paylaştığı müzisyenler ayrı ayrı gelip çaldılar ve kolektif bir çalışma ortaya koydular. Kolektifistanbul ise artık bir grup. Balkananatolia projesinde de bulunan müzisyenler arasından oluştu. Birlikte çaldıkça hem insani hem müzikal anlamda bir şeyler paylaşan 6 kişilik kadro kendiliğinden doğdu.”


TÜRK EZGİLERİ...

Kolektifistanbul Laniepce ve Doğan ile davulda Ediz Hafızoğlu, akerdeonda Tamer Karaoğlu, klarnette Talat Karaoğlu ve tubada Ertan Şahin’den oluşuyor. Balkananatolia albümü, tüm Balkan ülkelerinden Anadolu’ya uzanan ezgilerle daha geniş bir coğrafyayı içine alırken Krivoto albümünde Bulgaristan ve Makedonya’da yaşayan Türkler arasında yaygın olan müzikler ağırlıkta. Kolektifistanbul grubunda Ediz Hafızoğlu, Talat ve Tamer Karaoğlu kardeşlerin Bulgar göçmeni ailelerden gelmeleri de bu yöne kaymalarında etkin olmuş.


SÜRMELİ FERİDEM

Makedonya’nın Buçim köyünden yayılan “Sürmeli Feridem” adlı halk şarkısını Makedonyalı arkadaşları Elena Hristova’dan öğrenmişler. Hristova Türkçe bilmese de Makedonyalı Türklerden bu şarkıyı duymuş ve anlamını bilmeden Aslı ve Richard’a aktarmış. Bu albümde de Sürmeli Feridem, Gül Ali ve “Lambada Şişesiz Yanmaz mı”, “Dramanın İçinde” şarkılarını okuyan Doğan’ın biraz daha geliştiği hissediliyor.


HATALARINI GİZLEMİYORLAR 

Aslı ve Richard, albümde ve konserlerde detone olmak, hata yapmamak gibi bir telaş içine girmiyorlarmış. Aslı Doğan, albümü canlı kaydettiklerini ve hataları silmediklerini anlatıyor: “6 kişi bir odada oturduk, iki gün boyunca çaldık. Aynı odada oturup dinliyormuş gibi olsun istedik. Arada yanlış notalar basıldı, hiçbirini düzeltmedik. Günahıyla sevabıyla...”

Albüme adını veren ve yamuk anlamına gelen Krivoto da Richard’ın bir bestesi. Breton’dan başlayıp Balkanlar’a uzanan etkilenmeleri yansıtan parça, farklı ritmleri bir arada barındırdığı için Richard “Yamuk” adını vermiş.

Bulgaristan’ın Silistre kentinden bir ezgi olan “Bavna”ya Tamer Karaoğlu akerdeonla özel bir giriş yapıyor. Ünlü Koçani Orkestrası’nın tanıttığı “Romski Çoçek” Türk, Roman ve Makedonların çok sevdiği tam bir köçek havası. Richard’ın “Süper bir parça” dediği “Nestinar” bir Bulgar ezgisiyle başlıyor.

Kolektifistanbul “Lambada Şişesiz Yanmaz mı” türküsünü Bulgaristan’daki Türk topluluğu arasında 80’li yıllarda çok tanınan bir solist olan ancak artık yaşamayan Kadriye Latifova’dan dinlemişler ama türkünün Gaziantep’ten Balkanlar’a uzanan bir hikâyesi var.


BİR ELMANIN YARISI

“Bir Elmanın Yarısı” parçası, albüme uzun bir yolculuktan sonra “bonus” parça olarak girmiş ve Richard okuyarak sürpriz yapıyor. Richard “Müzik her zaman çok geziyor” diyor ve Aslı da şarkının hikâyesini anlatıyor:

“Aslında Mersinli İsmail diye tanınan İsmail Üredi’nin bestesi. Richard, Fransa’daki grubunda Bulgar bir akerdeoncu arkadaşından parçayı öğrenmiş. O da Gagavuz bir arkadaşından. Tamer Ağabey (Karaoğlu) ‘Bizim oralarda çalınır’ dedi. Türk düğünlerinde çalınan bu parça Türk müziğinin yasak olduğu dönemlerde kamyoncuların Bulgaristan’a götürdüğü Mersinli İsmail’in bir kasetinden yaygınlaşmış.”

Richard’ın hayran olduğu Bulgar klarnetçi Fekata’nın repertuvarından aldığı “Ağır Bulgar” parçasında albümün tek misafir sanatçısı Sinan Çelik, kaval ile çok güzel bir açılış yapıyor.

İstanbul ortak noktaları

Kolektifistanbul geçen nisan ayında bir Afrika ülkesi olan Benin’deki müzik gruplarıyla kültür ataşesi Michel Berthaud’un önerileriyle tanışmışlar ve kalıp gitmişler. Benin’de Afassa ve Gangbé Brass Band ile 15 gün birlikte çalışmaları çok zenginleştirici bir deneyim olmuş. Kolektifistanbul ekim ve kasım ayı boyunca Frankfurt Kitap Fuarın’da, Fransa’da Fecamp kentinde bir tiyatronun sezon açılışında, İspanya’da Akdeniz Kültür Festivali’nde ve İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın organizasyonuyla “Turkey Now” etkinliğinde Viyana’da sahneye çıktılar. Çeşitli müzik kaynakları ve tarzlarından gelerek buluştukları İstanbul ortak noktaları olan grup, 25 Aralık’taki Ghetto konserinde müzikal yolculuklarının bir özetini sunacak.