Enki Bilal’in peşinde 30 yıl    

İhsan YILMAZ
Milliyet 22 Mart 2009

Çizgi romanın önde gelen isimlerinden, Fransız sanatçı Enki Bilal’in önümüzdeki hafta İstanbul’da sergisi açılıyor. Orijinal eserleri Türkiye’de ilk kez sergilenecek olan Bilal de serginin açılışına gelecek. Ama belki sergiden çok, serginin açılma hikayesi ilginç. Sergi, Enki Bilal’in koyu bir hayranının kişisel çabalarıyla gerçekleşiyor. 30 yıldır ünlü çizerin eserlerini toplayan Murat Cem Şerbetçi, çalmadık kapı bırakmadı, sonunda hem sergiyi açmayı, hem Bilal’i Türkiye’ye getirtmeyi, hem de birlikte söyleşi düzenlemeyi başardı.

Murat Cem Şerbetçi, önümüzdeki hafta Yapı Kredi Sermet Çifter Salonu’nda açılacak olan Enki Bilal İstanbul’da sergisinin küratörü. Zaten o olmasaydı bu sergi hiç düzenlenemezdi. Sergide Enki Bilal’in Paris’ten gelecek eserlerinin yanı sıra kendi biriktirdiği Bilal eserleri de yer alacak. Bu eserler arasında çok nadir bulunan Horus heykelciği ve Hyperion saati de var.
Murat Cem Şerbetçi 1957 doğumlu Ankaralı bir endüstri tasarımcısı. İlk kez 1970’lerde Londra’da öğrenciyken Heavy Metal dergisinde karşılaşır Enki Bilal’in çizgisiyle. Sıkı bir takipçisi olur Enki Bilal’in. Fransızca bilmemesine rağmen kitaplarını alır, portfolyolarını biriktirir. Çizgi romana siyaseti ve politikayı soktuğu için tasarımcı olarak da onu kendine çok yakın hisseder.
Son on yılını ciddi şekilde koleksiyonuna eserler toplamakla geçirir Şerbetçi. Hatta zamanını tamamen buna adamak için erken yaşta emekli olur. Sürekli yurt dışına gider, müzayedeleri takip eder.

BİLALESK BİR ORTAM

Şerbetçi Ankara’da koleksiyonlarıyla birlikte sanki bu resimlere doğal bir fon oluşturan “Bilalesk” bir ortamda yaşamaktadır. Ancak tutkunu olduğu sanatçıyla resmen tanışması 2003’te olur: “O zamanki kitabını imzalatmak için Brüksel’deki Brüsel kitapçısında imza gününe gittim. Orada tanıştık. Türkiye’den geldiğimi söyleyince, ben de oralardanım, demişti.”
Bir Enki Bilal sergisi açma fikri ise 2005 yılında oluşur kafasında Cem Murat Şerbetçi’nin. Ankara’daki Fransız Konsolosluğu’na başvurur önce. Onu İstanbul’daki Kültür Ateşesi’ne yönlendirirler. Yapı Kredi Yayınları Yönetmeni Raşit Çavaş’la görüştürürler. Kendisi de bir çizgi roman ve Enki Bilal hayranı olan Çavaş sergiye yer vermeyi kabul eder. Şerbetçi, Enki Bilal ile görüşür, severek kabul eder daveti. Üstelik hiç yapmadığı bir jest yapar ve Türkiye’deki bu ilk sergisi için orijinal bir de afiş hazırlar.

ASIL ADI ENES BİLALOVİÇ

Enki Bilal (Enes Bilaloviç) eski Yugoslavya, şimdiki Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da 7 Ekim 1951’de doğdu. Babası Bosnalı bir Müslüman. Tito’yla birlikte Nazilere karşı savaşmış, aynı zamanda Tito’nun terzisi. Annesi Çekoslovakya kökenli bir Katolik. Ailesi Enki küçükken Fransa’ya göç etti. Çizgi macerası arkadaşlarından birinin ona okuması için Tenten getirmesiyle başladı. Çizimlerini Asterix’in yaratıcısı Rene Goscinny’ye gösterdi. İlk hikayesi 15 yaşındayken Pilote’ta çıktı. Dergideki işi devam ederken yazar Pierre Christin’le tanıştı. Birlikte üç albüm yaptılar. Sonra Bilal 1978’de kendi albümü Memoires d’Outre-espace’ı çıkarttı. 1980’lerde tamamlanması 10 sene sürecek olan Nikopol üçlemesinin ilk kitabı olan La Foire aux Immortels yayımladı.
1983’te Bilal-Christin ikilisi başarılarına Partie de Chasse adlı çok tutulan ve 100 binden fazla satan kitaplarını eklediler. Bu kitapta çökmekte olan komünist bloku ve güç kavgasını anlatıyorlardı. Berlin Duvarı’nın çöküşünü, Rusya’nın glasnostunu sanki önceden görmüşlerdi.
Enki Bilal’in son kitabı Froid Equateur ise 2034 yılında geçen bir macera. Bu kitap 1992’de Lire Dergisi tarafından senenin en iyi kitabi seçildi ve Fransa’da olay oldu. En iyi kitap ödülünün bir çizgi romana verilmesi çok tartışıldı.
Bilal hiçbir zaman ilk tutkusu olan sinemadan kopmadı. 1990’da rüyası gerçekleşti ve ilk filmi olan Bunker Palace Hotel’i Belgrad’da çekti. Son filmi Immortel, 2095 yılında New York’da geçen bir hikayeyi anlatıyor. Bilal film çekilirken bazı uzay araçlarının hareketini kısıtlar gerekçesiyle, İkiz Kuleleri filmden silmeye karar verdi. Daha sonraki gelişmeler (11 Eylül saldırıları ve kulelerin yerle bir edilmesi) ikinci kez Bilal geleceği gördü yorumlarına neden oldu.

ŞERBETÇİ’NİN ENKİ BİLAL KOLEKSİYONU

100 serigraf, litograf, sergi ve tanıtım afişleri, adına imzalı ve numaralı serigraf ve litograflar, çeşitli dillerde Bilal kitapları, dergilerin özel Bilal sayıları, portfolyolar, kartlar, sergi açılış davetiyeleri, proje tanıtım broşürleri, telefon kartları, Bosna Hersek ve Fransız posta pulları, mouse padler, ampul tasarımı, tişörtler, Hyperion kol saati, Horus heykeli, Horus Immortel heykelciği, CD-Romlar, şarap şişesi, Enki Bilal çizimi sergi katalogları ve DVD’ler.