fbila@milliyet.com.tr
Fikret Bila
Davutoğlu’nun 100 yıl sonraki ziyareti
26 Temmuz Pazar 2009


SIRBİSTAN

Sırbistan’ın Sancak bölgesinin en büyük kenti olan Yenipazar’dayız. Helikopterden bakınca bir Anadolu kenti görüyorsunuz. Evleri ve yükselen minareleriyle Safranbolu’yu andırıyor.
Sancak bölgesi, Osmanlı’nın Balkanlar’da en son terk ettiği yer. Balkan Savaşı sırasında 1912’de Osmanlı Yenipazar’dan çıkmış.
O gün bugündür de hiçbir Türk yetkili Yenipazar’a uğramamış. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu kucaklayan Boşnaklar gözyaşlarını tutamıyorlar.
“Neden ağlıyorsunuz?” diye sorduğumuz Boşnak gençleri şu yanıtı veriyor:
“Nasıl ağlamayalım? Bu bizim için tarihi bir gündür, yüzyılın olayıdır. Bu topraklarda tam 97 yıl sonra bir Türk bakanı görüyoruz. Biz buna inanamazdık. Hep beklerdik ama bir gün gerçek olacağına inanmazdık. Ama bugün gerçek oldu. Yüz yıl sonra da olsa bir Türk bakan geldi. Bu bize dedelerimizden, babalarımızdan kalma bir rüyaydı. Bu günü unutmayacağız.”

İlk kez
Davutoğlu’nun Yenipazar’a yaptığı ziyaret “ilk”lerle ifade edildi:
1- Davutoğlu 100 yıl sonra bölgeye gelen ilk Türk bakandı.
2- Türk Dışişleri Bakanı’yla Sırp Dışişleri Bakanı bu bölgeye ilk kez birlikte geliyorlardı.
3- 15 yıldır küskün olan Yenipazar’ın iki milletvekili ve bakanı ilk kez tokalaşıyorlardı.
Davutoğlu, Yenipazar’da ayağının tozuyla iki sorunla karşılaştı. Birincisi bölgenin iki Boşnak bakanı arasındaki küskünlüktü. İkincisi ise, iki dini lider arasındaki çatışmaydı.
Davutoğlu, Boşnak liderler arasındaki bu çatışma ve bunun Boşnak toplumunda yol açtığı bölünmeye çok üzüldü. Ve bütün mesaisini küskün liderleri barıştırmak için harcadı. Ve başarılı da oldu.

İki bakanın küskünlüğü
Sırbistan hükümeti, Sancak bölgesinin iki Boşnak bakanı sayesinde ayakta duruyor. Boşnak bakanlar, Süleyman Uglanin ve Rasim Ljajiç...
Bu iki bakanın desteği olmasa Belgrad’da hükümet düşecek. Bu denli önemli işler gören iki Boşnak bakan ise, 15 yıla yakın süredir siyasi rekabet ve küskünlük içinde.
100 yıl sonra bölgeye gelen Dışişleri Bakanı Davutoğlu, önce iki Boşnak lideri barıştırmakla işe başladı. Boşnakların birliğinin Sırbistan’ın istikrarı ve gelecek açısından taşıdığı önemi anlatan Davutoğlu, basının önünde Sırp meslektaşı ile birlikte iki bakanı tokalaştırdı.

İki camide namaz
Sancak bölgesindeki Boşnaklar sadece siyasi açıdan değil, dini açıdan da ikiye ayrılmış durumda. Birbiriyle rekabet halindeki iki müftü, camileri ve cemaati de ikiye ayırmışlar.
Saraybosna’ya daha yakın duran Müftü Muammer Zulkorliç ile Belgrad’a daha yakın duran Adem Ziliç arasındaki anlaşmazlık, Yenipazar’da camileri bile bölmüş durumda. O kadar ki Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun cuma namazını hangi camide kılacağı bile problem oldu. Davutoğlu, iki müftüyü de kırmamak için cuma namazı sırasında iki camiye birden gitti.
Yenipazar’ın siyasi ve dini olarak bölünmesi için ortada ciddi bir neden yok. Ne siyasi ne de dini bir farklılıktan söz etmek mümkün. Sadece siyasi ve dini liderler arasında bir iktidar ve hâkimiyet yarışından söz edilebilir. Sancak bölgesinin Boşnak halkı her iki bölünmeden de çok rahatsız.
Siyasi küskünleri barıştıran Davutoğlu, iki dini liderle de ayrı ayrı saatlerce görüştü. Davutoğlu’na büyük saygı gösteren iki müftü, el sıkışmadılar ama barışmayı İstanbul’a birlikte yapacakları ziyarete bıraktılar.

Doktor Davutoğlu
Dışişleri Bakanı Davutoğlu, siyasi ve sosyal temaslarını sürdürürken, eşi jinekolog Dr. Sare Davutoğlu da hem Belgrad’da, hem Yenipazar’da, hem Karadağ’da sağlık merkezlerini ziyaret etti. Dr. Davutoğlu, sağlık hizmetleri hakkında bilgi alırken özellikle jinekoloji servislerini inceledi. Karadağ’ın başkenti Podgorica Devlet Hastanesi’nde de tüp bebek uzmanlarından bilgi aldı.
Dr. Davutoğlu, gezi boyunca sürekli hastaneler ve hastalarla ilgilendi.