MACARİSTAN'DA GÜNÜMÜZE KADAR GELEBİLEN TÜRK MİMARİ ESERLERİ

Uzun yıllar Osmanlı idaresinde bulunan Ma­caristan‘ da, o devirlerden kalma cami; medre­se, hamam, türbe, köprü, çeşme gibi Türk mi­marisi yapıları kalmıştır. Geçmişte derin izler bırakmış olan Türk sanat eserleri içinde, halı, kumaş, silâh, seramik, tezhipli yazma kitap, minyatürler ve fermanlar, bugün hâlâ Macaris­tan'ın çeşitli müzelerinde sergilenmekte ve bü­yük ilgi çekmektedir.

Macar saraylarından veya köklü Macar aile­lerinden toplanarak müzelere kaldırılmış olan bu eserlerin çoğu Macar Millî Müzesi'nde sergi­lenmektedir.

Osmanlıların 1683'de II. Viyana Seferi bozgunundan sonra arta kalan ve savaşlarda bırakılan her çeşit malzemeyi içine alan bu eserler, Osmanlı devri Türk sanatını en güzel şekilde anlatmaktadır.

Bunlar arasında, müzenin Türk salonu kıs­mının tam ortasında, bütün ihtişamıyla geçenle­ri büyüleyen Türk çadırı dikkat çekicidir. Müze­de bulunan diğer 5 Türk çadırından biri olan bu Beylerbeyi Çadırı, 1686'da Osmanlı ordu­sundan kalmış ve Prens II. François Rakoczi ai­lesi tarafından müzeye hediye edilmiştir.

Deri işi motiflerle süslü bu atlas çadırın için­de ve çevresindeki vitrinlerde XVII. yüzyıla ait Gördes, Uşak, Kula halı ve seccadeleri, gümüş, bakır, seramik sofra takımları, ibrik ve şifa tas­ları, İznik işi duvar çinileri, el işleri ve kumaş­lar dünyada eşine ender rastlanan Türk sanat eserleridir.

Bilhassa söylemeden geçemeyeceğimiz 1526 tarihinde Mohaç Savaşı'nda geriye kalan, aplike rumî ve lâle motifli deri kaftan, müzeyi gezen sanatseverler tarafından ilgiyle izlenmektedir. Ayrıca Budapeşte'de Süsleme Sanatları Müzesi'nde sergilenen yedi yüz Türk halısı ve kilimi, XVI. ve XIX. yüzyıl arası Türk halı sanatımızın en güzel örneklerindendir. Yine Budapeşte şeh­rinde bulunan Etnografya Müzesi, değişik bir sanat koleksiyonunu içinde toplamıştır. Anado­lu'nun çeşitli bölgelerinden derlenen müzik âletleri, nota, plâk ve belgeler, orijinal bir şekil­de ve müzede korunmaktadır.

Klasik Osmanlı motifleriyle süslü, çoğu sırma işlemeli ve XVI-XVII. yüzyıllara ait bir grup Türk işlemeleri, Budapeşte Tatbiki Sanat­lar Müzesi'nde sergilenmektedir.

Kanunî Sultan Süleyman'ın son Macaristan seferi, Sigetvar şehrine olmuş, 1566 yılının Ağustos ayında Sigetvar Kalesi kuşatılmıştı. Ka­leyi Sigetvar Kontu Zrinyi Miklos kahramanca savunmuş, fakat kuşatmanın 34. günü vurulun­ca, Osmanlılar kaleyi zaptetmişlerdi. 7 Eylül 1566 günü Kanunî'nin beklenmedik ölümü, or­dudan gizlenmiş ve Sokullu Mehmed Paşa ce­setle birlikte İstanbul'a dönmüştü.

İşte Macarların Kont Zrinyi Miklos adına Zigetvar'da kurdukları “Zrinyi Miklos Müzesinde Kanunî Sultan Süleyman'ın portresi, Sigetvar kuşatmasında kullanılan top ve silâhlar, minya­türler, Türk seramikleri, Anadolu halı ve kilim­leri, tepsi, ibrik gibi bakır eşyalar kuşatma ile ilgili bütün belgeleri dünyanın gözü önüne ser­mektedir.

1526 yılında, Kanunî'nin Mohaç zaferinden sonra Osmanlı idaresine geçen tarihî Estergon şehri, 1683 yılına kadar Türk egemenliği altın­da kalarak önemli merkezlerden biri olmuştur. 1926'da Estergon yakınlarında Szenttasheggy'de su kanalı inşaatı sırasında yapılan kazıda XVI. ve XVII. yüzyıllara ait çok sayıda Türk seramik eserleri bulunmuş, bu eserler Estergon Şehir Müzesi'ne kaldırılmıştır.

1490-1500 olarak tarihlenen ve 1936'da Sir robertabdy koleksiyonundan alınan Osmanlı dev­ri İznik işi bir çini tabak ile XVI. yüzyıla ait ol­duğu tahmin edilen diğer bir İznik işi tabak, bu müzedeki önemli eserler arasındadır. Bu iki eserin de XVI. yüzyıl ortaları olarak tarihlendirilmesi daha uygundur. XVIII. yüzyıl olarak tarihlendirilen kulplu bir çini sürahi ile koleksi­yondaki Kütahya seramikleri, grubun en güzel eserlerindendir.

I. BUDIN / BUDAPEST

Gül Baba Türbesi - XVI yy.

Kale ve Burçlar - XVII yy.

Sokullu Mehmet Paşa Kaplıcası - XVI yy.

Horoz Kapısı Hamamı - XVI yy.

Toygun Paşa Camii - XVI yy. Duvarları bir kilisenin içinde kalmıştır.

Mustafa Paşa Ilıcası - XVI yy.

Debhane Hamamı - XVI yy.

II. EĞRİ, EĞER / EGER
Minare - XVI yy.

Valide Sultan Hamamı XVIIyy. Kale - XVI yy.

III. ERD

Hamza Bey Camii Minaresi - XVI yy.

IV. ESTERGON / ESZTERGOM
Ihcı Kalesi - XVII yy.

Hacı İbrahim Camii -XVII yy.

V. GESTES / VARGESZTES
Kale - XVI yy. sonu

VI. İSTOLNİ BELGRAD / SZEKESFEHEVAR

Güzelce Rüstem Paşa Hamamı - XVI yy.

VII. PEÇEVİ-PEÇUY / PECS
Yakovalı Hasan Paşa Camii- XVI.yy Kasım Paşa Camii - XVI yy.

İdris Baba Türbesi - XVI yy.

Ferhad Paşa Camii - XVI yy. sonu. Yalnız duvarları kalmış

VIII. SİGETVAR / SZIGETVAR Sultan Süleyman Camii - XVI yy.

Ali Paşa Camii - XVI yy.

Türk Evi

Kale - XVI yy.

IX. ŞIKLOS / SIKLOS Malkoç Bey Camii - XVI yy. Harap

 

 

.....
sayfa başına dön